W systemach przeciwpożarowych stosowane są kable zasilająca oraz służące do przesyłu informacji. Jedną z kluczowych cech, jakie muszą spełniać, jest odporność ogniowa. Określa ona czas, w jakim kabel, pomimo pożaru, jest w stanie funkcjonować prawidłowo.
Kable w instalacjach p.poż. powinny pochodzić od sprawdzonych producentów, legitymujących swoje produkty odpowiednimi certyfikatami. Spełnienie wymagań z zakresu odporności ogniowej potwierdzają m.in. Certyfikat krajowy wydany na podstawie Aprobaty technicznej, czy Świadectwo dopuszczenia do użytkowania wydane przez CNBOP-PIB. Podstawą wydania Świadectw dopuszczenia dla kabli i zespołów kablowych są wymagania techniczno-użytkowe zawarte w punktach 14.1-14.3 w załączniku do Rozporządzenia MSWiA z dnia 27 kwietnia 2010, poz. 553).
Co istotne, w zakresie bezpieczeństwa pożarowego od 1 lipca 2016 r. obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 305/2011, w skrócie nazywane CPR. Ogólne zasady dotyczące wymagań formalnych, deklaracji właściwości użytkowych oraz sposobów weryfikacji odporności na ogień kabli i przewodów, zebrane zostały także w normie EN 50575:2014 i w normach powiązanych, tj. EN 13501-6: Klasyfikacja kabli i przewodów w zakresie reakcji na ogień. Można tu znaleźć zarówno zakres jak i metodykę badań koniecznych, aby właściwie ocenić cechy użytkowe kabli. Przepisy te wprowadzają klasy reakcji na ogień tzw. euroklasy: Aca, B1ca, B2ca, Cca, Dca, Eca, Fca, gdzie Aca – jest klasą najwyższą.
Nie tylko rodzaj kabli i ich odporność ogniowa, ale także poprawność montażu są kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa i funkcjonalności systemu przeciwpożarowego. Zwykle kabel montowany jest w specjalnych korytach kablowych lub na drabinkach kablowych, poprzez prowadzenie kabli w pionie na konstrukcjach wznoszonych. Do mocowania kabli służą specjalne obejmy instalacyjne, natomiast sama konstrukcja mocowana jest do ściany za pomocą kotew o odpowiedniej odporności ogniowej. Rzecz jasna mocowanie musi odpowiadać normom. Łatwo można przewidzieć, że np. zbyt rzadkie mocowanie przewodów nie zapewni spełnienia warunku odporności ogniowej.
Warto zauważyć, że wysoką odporność ogniową powinno posiadać także podłoże, na którym mocowane są kable. Do takich podłoży zaliczyć można beton i kamień naturalny, a także materiały posiadające odpowiednie atesty i wykazujące się co najmniej taką odpornością ogniową, jak zespół kablowy, który jest do nich mocowany.
Podczas montażu instalacji p.poż należy pamiętać także o tym, aby przejścia w sufitach i ścianach były uszczelnione materiałami, również legitymującymi się właściwymi parametrami przeciwpożarowymi. Uwzględniona powinna być m.in. większa rezystancja przewodów prądowych, wynikająca z podwyższonej temperatury. Również elementy łączeniowe kabli muszą także posiadać odpowiednią odporność ogniową. Dobrą praktyką jest także przeprowadzenie wizji otoczenia, która pozwala wykluczyć możliwość uszkodzenia zespołów kablowych przez naturalne zagrożenia, w tym spadające gałęzie drzew czy elementy budowlane.
W instalacjach p.poż. kable należy ułożyć luźno, z zapasem. Uchwyty, które służą do przytrzymania kabli, powinny mieć średnicę o jeden wymiar większą niż przekrój kabla. Nie powinny także mieć ostrych krawędzi, bowiem te mogłyby spowodować uszkodzenie izolacji lub utrudnić przesuwanie kabla. Jeśli chodzi o projekt instalacji p.poż., należy go przygotować zgodnie z wymaganiami formalno-prawnymi oraz normami. Niezbędne jest także uwzględnienie w nim zaleceń producenta oraz warunków stosowania. Do najważniejszych elementów, do których sygnał i zasilanie powinny dochodzić możliwie długo pomimo pożaru, należą m.in. systemy wykrywania dymu lub ognia, sygnalizacja alarmowa a także systemy gaszenia.
Damian Żabicki