Jako inne zalety oferowanych na rynku oznaczników należy wymienić zastosowanie rozwiązań zapewniających stabilność na przewodzie, a specjalne technologie są gwarancją trwałych napisów. Poszczególne elementy systemów oznaczeń wytwarza się z materiałów nie zawierających kadmu i ołowiu. Trzeba również wspomnieć o właściwościach samogasnących. Ważna jest odporność na działanie promieni UV oraz skrajnych i zmiennych warunków atmosferycznych. Wszystko to przekłada się na szerokie spektrum zastosowania oznaczeń – przewody hydrauliczne, pneumatyczne, teletechniczne, elektryczne itp. Można oznaczać pojedyncze przewody, listwy zaciskowe, osłony kablowe, miejsca lokalizacji sprzętu, a także sygnalizatory, przyciski, aparaturę sterowniczą itp.
Oznaczanie przed podłączeniem przewodów
Oznaczniki jakie znajdują zastosowanie zanim przewody zostaną podłączone mają najczęściej kształt zamknięty. Dzięki specjalnej konstrukcji jest możliwe stosowanie z przewodami, które mają różne średnice. Zapewnia to specjalny profil wewnętrzny. Stąd też na etapie wyboru odpowiedniego oznacznika istotną rolę odgrywa jego kształt. Niektóre rozwiązania cechują się budową w kształcie strzałki. co zapobiega zjawisku przekręcania oznaczników. Szczególnie przydaje się to przy montażu oznaczeń wieloznakowych. Oprócz tego na etapie wyboru odpowiedniego rozwiązania warto zadbać o dedykowane aplikatory pozwalające nakładać oznaczniki na przewody. Aplikatory tego typu, w zależności od rozwiązania, są wykonane z tworzywa sztucznego lub z metalu. Przy montażu najpierw wprowadza się oznaczniki do narzędzia a później wprowadza do niego przewód a następnie zsuwany jest przygotowany ciąg znaków.
Specjalne oznaczniki są stosowane do oznaczania przewodów podłączonych. Chodzi tu przede wszystkim o oznaczniki otwarte zatrzaskowe wykonane ze sprężystego materiału. Oznaczniki tego typu montuje się już po zainstalowaniu i podłączeniu przewodów oraz światłowodów. Rozwiązania tego typu bardzo często są montowane w czasie remontów urządzeń i maszyn kiedy trzeba rozłączać instalację elektryczną i sterowniczą. Należy podkreślić, że oznaczniki zatrzaskowe mają sprężystość i kształt, który zapewni stabilne połączenie z przewodem. Elementy nie przesuwają się w miejscu ich nałożenia. W razie potrzeby można zastosować oznaczniki przezroczyste zamknięte z kieszenią na etykietę. Tym sposobem zyskuje się możliwość indywidualnego opisywania. Warto wspomnieć o specjalnych szyldach, których niejednokrotnie używa się razem z oznacznikami. Trzeba pamiętać, że szyldy mogą być używane na kablach z dowolną średnicą. Dużym uznaniem cieszą się również tabliczki identyfikacyjne. Najczęściej są one wytwarzane z poliamidu o dużej odporności na działanie wielu substancji chemicznych. Tabliczki przytwierdza się do kabli lub wiązek opaskami zaciskowymi. Specjalne otwory pozwalają na mocowanie w poprzek lub wzdłuż kabla a do wykonywania napisów służą specjalne pisaki. Dla zapewnienia trwałości opisu powierzchnia tabliczki jest matowa. Znaki mogą być również wykonane za pomocą cechowania termicznego.
Najprostsze rozwiązania w zakresie etykiet są przeznaczone do wykonywania ręcznego opisu. W typowej etykiecie zastosowanie znajduje pole opisowe oraz przezroczysta folia ochronna. Tekst nanosi się pisakiem w okienku zasobnika. Należy podkreślić, że tusz ma krótki czas schnięcia. Etykieta jest oklejana wokół przewodu a ostatnim etapem jest naklejenie folii ochronnej mającej za zadanie zabezpieczenie przed niekorzystnym działaniem warunków środowiskowych. Przydatne rozwiązanie stanowią etykiety samolaminujące, gdzie nadruk może być wykonany z użyciem drukarki laserowej. Pomimo tego, że nadruk jest wykonany technologią tradycyjną to powstała w ten sposób etykieta ma bardzo dobre właściwości wytrzymałościowe zachowane również w warunkach przemysłowych. Etykiety samolaminujące bardzo często stosuje się przy oznaczaniu elementów o okrągłym kształcie. Chodzi tutaj przede wszystkim o okrągłe przewody, rury i kable. Wraz z nałożeniem etykiety na element znakowany pole opisowe ma ochronę zapewnioną przez laminowanie. Istotną rolę odgrywa specjalne oprogramowanie komputerowe pozwalające na projektowanie oznaczeń oraz ich wydruk. Jednak proste etykiety mogą być wykonane z użyciem tradycyjnych programów służących do edycji tekstu.
W oferowanych na rynku etykietach przeznaczonych do druku termotransferowego stawia się przede wszystkim na trwałość opisu. W dużej mierze jest ona uzyskana dzięki zastosowaniu kilku warstw materiałów. Dla zachowania ochrony etykiety istotną rolę odgrywa przezroczysty laminat polietylenowy. Znaki nanosi się metodą termotransferową wykorzystując do tego specjalne taśmy. Oferowane na rynku taśmy termotransferowe są odporne na ścieranie wodą i działanie substancji chemicznych. Ważna jest przy tym wytrzymałość na działanie skrajnych temperatur. W efekcie taśmy termotransferowe mogą być używane w różnych środowiskach wraz z działaniem skrajnych temperatur (od -80 do +150°C). Grubość taśmy to zaledwie 160 mikrometrów. W razie potrzeby taśmę można łatwo usunąć z oznaczonego elementu – kabla, przewodu, urządzenia. A jeżeli pozostaną jakieś fragmenty taśmy to można je łatwo usunąć zmywając etanolem.
Druk termotransferowy jest wykonywany za pomocą specjalnych drukarek. Umożliwiają one drukowanie kilku linii tekstu oraz najczęściej używanych symboli elektrycznych oraz znaków audio/wideo. Do wyboru są również style druku, forma obramowania oraz rozmiar czcionki. Trzeba mieć na uwadze prostą obsługę urządzenia wraz z łatwym dostępem do parametryzowania. Przygotowana etykieta jest do wglądu na wyświetlaczu. Można na nim przeprowadzić również edycję informacji. Wyświetlacze tego typu najczęściej są wykonywane w technologii LCD. Przydatne jest jego podświetlanie. Drukarki mają lekkie, kompaktowe, ergonomiczne obudowy. Przydatny jest gumowy uchwyt a do transportu drukarki służy wytrzymała walizka. Pasek pozwala na noszenie drukarki na szyi lub ramieniu. Do ergonomii obsługi z pewnością przyczyni się przycisk w drukarce pozwalający na wykonanie etykiety do najbardziej powszechnych zastosowań. Do dyspozycji użytkownika jest również system tnący. Pamięci drukarki mogą być wykorzystane do przechowywania m. in. szablonów przygotowanych etykiet. Wybierając odpowiednią drukarkę warto zadbać o odpowiednie wyposażenie dodatkowe. Chodzi tutaj m. in. o akumulatory czy konwertery służące do podłączenia drukarki z komputerem. Przydatnym rozwiązaniem jest również dedykowane oprogramowanie komputerowe, które wspomaga proces przygotowania etykiet z uwzględnieniem symboli elektrycznych i logo firmy. Jednak druk termotransferowy może być użyty nie tylko do tworzenia etykiet. Jest bowiem możliwe wykonanie nadru na rurkach termokurczliwych, które nakłada się na kabel lub przewód a następnie podgrzewa. Jak wiadomo elementy termokurczliwe najczęściej wykonuje się z poliolefinu. Większość produktów tego typu nie zawiera halogenu. Materiał ten cechuje się wysokim poziomem odporności na działanie czynników mechanicznych i rozpuszczalników. Ważne jest odpowiednie spłaszczenie rurek. Na potrzeby wykonywania opisów za pomocą drukarek termokurczliwych rurki mają postać rolek.
Specjalne systemy oznaczeń są oferowane z myślą o działaniu skrajnych warunków środowiskowych. Za podstawę w tym zakresie można uznać oznaczniki wykonane ze stali nierdzewnej (łącznie ze stalą kwasoodporną). Rozwiązania tego typu bardzo dobrze sprawdzają się w miejscach gdzie występują agresywne substancje chemiczne – platformy wiertnicze, stocznie, zakłady petrochemiczne, budownictwo. Oznaczniki stosuje się również w podziemnych zakładach górniczych oraz na masztach radiowych. Na rynku oferowane są również szyldy nośne. Rozwiązania tego typu bardzo często sprawdzają się w miejscach gdzie występują skrajnie trudne warunki. Do montażu wykorzystywane są specjalne klamry pozwalające na wprowadzanie opasek. Szyld nośny jest przystosowany do montażu dwóch zaślepek końcowych. Zatrzaskuje się je na końcach szyldu zapewniając pewne przytwierdzania do kabla. Końce szyldu można zacisnąć wykorzystując do tego specjalne szczypce. Do montażu mogą być również wykorzystane otwory pozwalające na przytwierdzenie szyldu za pomocą nitów lub wkrętów. Do wykonywania napisów na płytkach ze stali nierdzewnej wykorzystuje się specjalne automaty. Typowe urządzenia tego typu nie potrzebują do zasilania sprężonego powietrza. Na uwagę zasługuje cicha praca uzyskana dzięki zastosowaniu w konstrukcji specjalnych elementów tłumiących. Podczas wykonywania opisów nie powstają odpady takie jak opiłki metalowe. Urządzeniem steruje dedykowane oprogramowanie komputerowe.
Damian Żabicki