Według producentów do 2020 r. oświetlenie LED będzie wykorzystywane w 75% hal magazynowych na całym świecie. Równie korzystne są szacunki dla obiektów biurowych czy użyteczności publicznej. LED-y można śmiało nazwać technologią przyszłości.

Potrzeba zwiększenia efektywności energetycznej oraz zapewnienia maksymalnego komfortu oświetleniowego sprawiają, że inwestorzy coraz chętniej sięgają po oprawy oświetleniowe ze źródłami LED. Wynika to m.in. z nowych przepisów unijnych oraz zmieniającego się rynku technologii oświetleniowych – ze sprzedaży zostały wyeliminowane energochłonne żarówki czy halogeny. Oprawy z diodami świecącymi LED z powodzeniem wypełniają tę lukę.

Dlaczego LED-y?

Źródła światła LED przekonują do siebie wyróżniającymi się parametrami pracy. Charakteryzują się wysokimi wartościami strumienia świetlnego z dostarczanej mocy – niejednokrotnie przekraczają one poziom 200 lm/W. Zwracamy uwagę również na żywotność LED-ów. Jak podają producenci, wynosi ona przeciętnie 50 tys. godzin, a w niektórych rozwiązaniach nawet 100 tys. godzin pracy. Zanim jednak zakupimy produkt o konkurencyjnych osiągach w zakresie żywotności, sprawdźmy, dla jakich parametrów została ona zadeklarowana, tzn. jaki jest spadek emitowanego strumienia świetlnego oraz przewidywany procent uszkodzeń. W parze z wydłużoną żywotnością idzie większa wartość liczby cykli ON/OFF oraz zwiększona odporność na wahania napięcia. Niektórzy producenci podkreślają, że pułap 7-8 lat bez potrzeby wymiany można uznać już za maksymalny. Według badań właśnie średnio co 7-8 lat inwestorzy decydują się na modernizację oraz wymianę opraw oświetleniowych.
Ich trwałość wynika m.in. z ograniczenia ilości energii cieplnej emitowanej przez układy. LED-y, mimo osiągnięcia pożądanej wartości strumienia świetlnego, mniej się nagrzewają oraz skuteczniej odprowadzają ciepło. Na rynku dostępne są rozwiązania, w których układ zasilający umieszczany jest na zewnątrz, dzięki czemu obciążenia cieplne dla systemu są jeszcze mniejsze. Oprócz tego LED-y są niewrażliwe na wstrząsy – konstrukcji opartych o struktury półprzewodnikowe nie tak łatwo uszkodzić mechanicznie.
Ponadto światło wytwarzane przez źródła LED jest przyjazne dla użytkownika – nie emitują one szkodliwego dla oczu promieniowania ultrafi oletowego UV ani podczerwonego IR „przekłamującego” kolory przedmiotów w pomieszczeniu. Światło wytwarzane przez LED ma jasną, ciepłą barwę, jest zbliżone do światła dziennego. Nowoczesne lampy LED emitują światło o kącie rozsyłu do 160°. Przesłona rozpraszająca światło pozwala na emitowanie strumienia świetlnego bez widocznych punktów świetlnych.

Energooszczędność = parametry + sterowanie

Podstawowym wyróżnikiem LED-ów jest jednak ich energooszczędność. Zastąpienie technologii konwencjonalnej LED-ową pozwala na zaoszczędzenie ok. 50% dotychczas zużywanej energii. Natomiast instalacja systemu zarządzania oświetleniem opierającego się o czujniki światła dziennego oraz obecności oznacza ograniczenie wydatków eksploatacyjnych o kolejne 25-30%. Sensory skomunikowane z oprawami mierzą aktualne natężenie światła w danych strefach obiektu. Zdobyte w ten sposób informacje są porównywane z pożądanymi parametrami wynikającymi m.in. z przepisów i wymagań obiektu. Jeśli warunki zapewniane przez naturalne światło są niewystarczające, LED-y zaczynają emitować większy strumień światła – zwiększa się uzyskiwane natężenie oświetlenia. W słoneczne, letnie dni praca opraw jest ograniczona do minimum, w związku z czym znacznie mniejszy jest pobór energii. Z kolei czujki ruchu pozwalają na optymalizację wydatków związanych z działaniem instalacji oświetleniowej w zakładach pracy, np. w magazynach, w których korzysta się z poszczególnych stref. Gdy w danym sektorze aktualnie nie ma pracownika, sensor wysyła systemowi sygnał zmniejszenia strumienia światła bądź całkowitego wygaszenia oprawy.
Co interesujące, bardzo prężnie rozwija się dziedzina intuicyjnych, przystępnych w obsłudze przez projektanta i użytkownika aplikacji na smartfony i tablety, dzięki którym dobór poszczególnych opraw i źródeł światła oraz sterowanie nimi stało się bardzo proste.

Do biur i zakładów drukarskich, czyli parę słów o zastosowaniu

Technologia oświetlenia LED-owego jest chętnie wykorzystywania w obiektach użyteczności publicznej, biurach i – coraz częściej – szkołach. Producenci kierują się zasadą, że światło sztuczne powinno w możliwie idealny sposób odtwarzać warunki zapewniane przez oświetlenie naturalne. Projektanci pracują nad doskonałym odtworzeniem barw oraz imitacją rytmu czasowych zmian natężenia światła, co pozytywnie wpływa na psychikę osoby przebywającej we wnętrzu. Co interesujące, jeden z producentów zaproponował liniowe źródła światła LED pozwalające na wybór jednej z trzech barw światła w zależności np. od pory dnia. Zmiany barwy dokonujemy z poziomu włącznika.
Produkowane aktualnie lampy LED spełniają zatem najwyższe wymagania względem oddawania barw. Współczynnik Ra osiąga wartość nawet 98 – norma PN-EN 12464 wymaga, aby w pomieszczeniach przeznaczonych na pracę oraz przebywanie ludzi były stosowane źródła światła o Ra wyższym niż 80. LED-y o wysokim współczynniku Ra znajdą zastosowanie przede wszystkim podczas wykonywania zadań, w których kluczowe jest idealne dopasowanie koloru, np. w drukarniach, zakładach grafi cznych, gabinetach zabiegowych i stomatologicznych, muzeach i galeriach. W sklepach zoologicznych, czy też oferujących egzotyczne rośliny sprawdzą się z kolei lampy LED emitujące światło wspomagające rozwój roślin, skutecznie zastępując światło naturalne.
Oprócz wysokiego współczynnika oddawania barw istotna jest również możliwość osiągnięcia wysokiego poziomu natężenia bez zjawiska olśnienia, czyli uczucia dyskomfortu, które towarzyszy zbyt dużym dysproporcjom w jaskrawości światła lub odbicia. Ważną dla inwestora informacją jest m.in. wartość natężenia oświetlenia (w pomieszczeniach biurowych musi wynosić min. 500 lx) oraz wskaźnika ograniczenia olśnienia (UGR), który nie powinien przekraczać wartość 19.
Nie można zapominać o jeszcze jednej właściwości wyróżniającej nowoczesne lampy LED. Mogą pracować w niskich temperaturach bez widocznej utraty strumienia światła, wskutek czego znajdują zastosowanie również na zewnątrz, na parkingach, w otwartych magazynach, strefach przeładunkowych czy nawet chłodniach, mroźniach oraz w postaci oświetlenia ulicznego. Oprawy do „zadań specjalnych” charakteryzują się odpornością na drgania, uderzenia, pył, brud oraz wodę rozbryzgową.
Dziedzina LED jest na tyle perspektywiczna, że niektórzy producenci zaczynają wycofywać się z rynku konwencjonalnych opraw i źródeł światła. Lampy LED osiągają coraz lepsze parametry pracy, wydłużeniu ulega ich żywotność, jesteśmy też świadkami rewolucji w zakresie wzornictwa.

Iwona Bortniczuk

---