Na etapie wyboru szafy IT należy uwzględnić kilka kluczowych parametrów. Przede wszystkim bierze się pod uwagę rozmiar szafy. Dobierając jej szerokość, trzeba uwzględnić wymiary urządzeń. Z kolei wysokość zależy od planowanej rozbudowy systemu.

Już na etapie wyboru szafy należy uwzględnić przestrzeń na zabudowę dodatkowych modułów (z reguły wynosi ona około 30%). Głębokość szafy zależy od wymiarów zastosowanych urządzeń, przy czym należy pamiętać, że im szafa jest głębsza tym lepsze są jej właściwości w zakresie wentylacji.

Szafy rack

W konstrukcji szafy rack istotna jest klatka, czyli tzw. koszyczek z ząbkami. Jest on umieszczany od wewnętrznej strony profi lu rack w kwadratowym otworze, do którego przykręca się śrubę z podkładką. Sprzęt komputerowy w postaci serwerów, macierzy dyskowych, a także urządzeń KVM bardzo często jest dostarczany ze specjalnymi szynami umożliwiającymi wysuwanie bez potrzeby odkręcania. Oprócz tego w szafach montuje się uchwyty, przepusty kablowe, prowadnice, elementy systemu dystrybucji zasilania, panele oświetleniowe i inne akcesoria. W szafach rack montuje się urządzenia z obudową wykonaną w standardzie 19” (48,26 cm). Pojemność szaf zależy od wysokości i określa się ją za pomocą jednostek „U”. Jednostka „U” wynosi 1,75 cala (44,45 cm) i jest to standardowa wysokość urządzeń w szafach typu rack. Ważny parametr to również głębokość (wymiar zewnętrzny) np. 450, 600, 800 mm. Jest ona dobierana w zależności od wymiarów montowanych urządzeń, zatem należy sprawdzić, czy w szafi e zmieści się konkretny sprzęt wraz z przewodami.

Zaletą szaf rack jest przede wszystkim oszczędny i ekonomiczny sposób koncentracji kabli w jednym miejscu. Kluczową rolę odgrywa przy tym wygospodarowanie miejsca na urządzenia dodatkowe, takie jak np. zasilacze UPS. Sprzęt ma zapewnione optymalne chłodzenie, łącznie z możliwością zabudowy urządzeń wentylacji wymuszonej. Bezpieczeństwo pracy zabudowanych urządzeń zapewnia ekranowanie oraz wyrównanie potencjałów. Jeżeli zamontujemy szklane drzwi, widać będzie urządzenia znajdujące się we wnętrzu. Komfort prac montażowych zapewnią zdejmowane tylne i boczne osłony. Szafy stojące można wyposażyć w kółka obrotowe – bez blokady oraz z blokadą – co umożliwia swobodne przesuwanie szafy wewnątrz pomieszczenia. Noga poziomująca służy do wypoziomowania i ustabilizowania szafy z zamontowanymi urządzeniami. Nogi zazwyczaj wykonuje się z pręta gwintowanego M12 z gumową stopką i nakrętką kontrującą. Szafy stojące obok siebie można połączyć stabilnie za pomocą specjalnych łączników. Jako wyposażenie dodatkowe szaf rack niejednokrotnie montuje się zabezpieczenia antysabotażowe chroniące przed dostępem osób nieuprawnionych. Zabezpieczenie działa na otwarcie drzwi przednich, bocznych i tylnych szafy oraz zabezpiecza przed próbą oderwania od ściany i demontażem płyty górnej.

Drzwi frontowe warto wyposażyć w dodatkowy zamek. Z kolei organizatory kabli przeznaczone są do uporządkowania i zabezpieczenia przed przypadkowym uszkodzeniem okablowania poziomego i pionowego w szafi e. Typowy organizator składa się z dwóch części: panelu grzebieniowego oraz zaślepki. Zastosować można również przepusty kablowe, które umożliwiają estetyczne wprowadzenie przewodów do wnętrza szafy oraz zabezpieczają przed dostaniem się do niego ciał obcych. Panele zaślepiające zamykają puste przestrzenie pomiędzy urządzeniami zamontowanymi w szafi e. Oprócz tego warto uwzględnić półki stałe, co pozwoli zamontować urządzenie, które nie zostało umieszczone w obudowie wykonanej w standardzie rack. Z kolei w szufl adach zamykanych na kluczyk można przechowywać dokumentację. Chcąc zamontować dodatkowy komputer, np. przeznaczony do monitorowania i konfi guracji urządzeń zainstalowanych w szafi e, można zastosować wysuwaną półkę pod klawiaturę i myszkę. Innym elementem szaf rack są dławnice proste. Zapewniają one ochronę przewodów przed otarciem lub przecięciem o krawędzie otworu w obudowie. Z kolei cokoły z przeciwwagą zabezpieczają przed przechyleniem szafy, np. podczas wysuwania serwera. Maskownica tylna oraz moduły boczne cokołu mają otwory umożliwiające wprowadzenie wiązek kablowych.

Możliwości zabudowy

Na etapie wyboru szafy IT szczególną uwagę należy zwrócić na warunki pracy urządzeń oraz optymalne zagospodarowanie dostępnej przestrzeni. Nowoczesne szafy zapewniają szerokie możliwości w zakresie zabudowy wewnętrznej oraz prowadzenia okablowania, choć najważniejsze jest odpowiednie dopasowanie szerokości i głębokości. Należy rozważyć, czy najlepsza będzie dla nas wersja jedno-, dwudrzwiowa lub narożną. Kluczową rolę odgrywa wybór ścian bocznych i drzwi (stalowe, szklane, z perforacją).

Systemy gaszenia pożaru

Dzięki zainstalowaniu specjalnych paneli można wykrywać pożary w szafi e, a procesy gaszenia są nadzorowane i sterowane. Specjalne elektrozawory na kolektorze zbiorczym mają połączenie ze zbiornikami wypełnionymi środkiem gaśniczym. Jeden panel obsługuje szafę objętości do 3 m3. Czułość systemu dostosowuje się do aplikacji. Możliwe jest rozbudowanie układu gaśniczego o kolejne moduły. W skład systemu wchodzą również czujniki optyczne dymu montowane na różnych liniach detekcyjnych. Mają one za zadanie analizowanie przejrzystości powietrza, a po wykryciu dymu inicjowana jest odpowiednia procedura. Wraz z zadziałaniem pierwszego czujnika uruchamia się sygnalizator akustyczny oraz sygnalizator optyczny przy odpowiedniej linii detekcyjnej. Jeżeli zadziała drugi czujnik, zegar zaczyna odliczać czas do wyładowania środka gaśniczego, po czym otwierane są elektrozawory i uwalnia się gaz gaśniczy. Administrator może kontrolować pracę panelu poprzez sygnalizację świetlną oraz manometr, który wskazuje ciśnienie na kolektorze. Oprócz tego ciśnienie jest kontrolowane za pomocą presostatu umieszczonego na kolektorze. Spadek ciśnienia również jest odpowiednio sygnalizowany. Poszczególne obwody elektryczne presostatu, elektrozaworu oraz czujek są kontrolowane pod względem ciągłości zasilania. W przypadku braku zasilania uruchamia się akumulator. System gaszenia składa się z pojemnika wykonanego z lekkiego metalu, w którym umieszczony jest środek gaśniczy. Kluczową rolę odgrywają mechanizm uwalniający z zaworem, nabój pędny, a także system monitoringu ubytków środka gaśniczego oraz dysz wypływowych.

Chłodzenie

Najprostsze urządzenia wentylacji wymuszonej to wentylatory fi ltrujące. Niektóre wentylatory można wyposażyć w termostaty pozwalające na sterowanie silnikiem. Zakres regulacji temperatury mieści się między 0 a 60°C. Jako system chłodzenia stosuje się również klimatyzatory, w których istotną rolę odgrywa rozpraszacz skroplin. Sprężarka ma konstrukcję hermetyczną z termicznym zabezpieczeniem nadprądowym. Wymiana ciepła odbywa się przez skraplanie i parowanie przy użyciu miedzianego skraplacza rurkowego z aluminiowym parownikiem. W konstrukcji urządzenia przewidziano wewnętrzne i zewnętrzne wentylatory z łożyskami kulkowymi. Są one zabezpieczone termicznie, a rama jest ocynkowana.

Kontrola dostępu do szafy

Szafy ze sprzętem IT bardzo często mają systemy kontroli dostępu, którymi są np. zamki szyfrowe sterujące blokadą elektromagnetyczną, elektrozaczepem lub ryglem. Istotną rolę odgrywają lampki informujące o funkcjach, jakie w danej chwili wykonuje zamek. Jeżeli trzykrotnie dojdzie do błędnego wprowadzenia hasła, załącza się alarm. Do sygnalizacji można wykorzystać wyjścia przekaźnikowe. Jako rozwiązania w zakresie kontroli dostępu do szafy rack stosowane są klamki elektroniczne odczytujące linie papilarne. W razie potrzeby klamkę można odłączyć poprzez zainicjowanie określonej funkcji. Oprócz tego drzwi są otwierane od zewnątrz za pomocą klucza z wkładką profi lowaną.

Monitorowanie środowiska w szafie

Coraz większym uznaniem cieszą się systemy pozwalające na monitorowanie środowiska panującego w szafie. Dostęp do zebranych danych jest możliwy za pośrednictwem sieci Ethernet. Konstrukcja modułowa takiego systemu bazuje na jednostce centralnej (Master), jednostce wykonawczej (Slave) oraz koncentratorze (Hub). Oprócz tego stosowane są czujniki wilgotności, temperatury, zalania i dymu. Możliwe jest monitorowanie parametrów zasilania (obciążenie prądowe, napięcie). W przypadku większych serwerowni można monitorować środowisko panujące w kilku szafach. Zaistniałe zdarzenia są rejestrowane, a użytkownikom systemu przydziela się uprawnienia dostępu do nadzorowanych szaf.

Podsumowanie

Podstawowy podział szaf obejmuje wersje wiszące i stojące. Rozwiązania naścienne mają mniej przestrzeni montażowej w porównaniu z wersjami wolnostojącymi. Zazwyczaj montuje się w nich pojedyncze urządzenia, takie jak chociażby centrale telefoniczne czy switche. Do większych serwerowni i centrów danych dobiera się zdecydowanie większe szafy wolnostojące. Jeżeli w szafi e nie będzie systemu chłodzenia, to drzwi i boki nie są potrzebne, można więc zastosować konstrukcje ramowe. W przypadku chłodzenia wymuszonego konieczna będzie szafa o konstrukcji pełnej.

Damian Żabicki