Prosty multimetr cyfrowy, to narzędzie pomiarowe przydatne każdemu elektrykowi. Przedstawiamy dwa takie przyrządy, niewielkie (łatwo mieszczące się w kieszeni), a przy tym niedrogie. Mierzą wystarczająco dokładnie napięcie, prąd i rezystancję. Multimetry cyfrowe ST-912 i ST-914 produkuje firma Standard Instruments. Dystrybucję ich prowadzi firma Labimed Electronics.

Fot. 1. Multimetr ST-912Fot. 1. Multimetr ST-912

Multimetry są montowane w identycznej, niewielkiej obudowie. Specjalna, zintegrowana z obudową, żółto-czarna, przeciwpoślizgowa wykładzina zastępuje w tych przyrządach tradycyjną nakładaną osłonę gumową chroniącą je przed narażeniami mechanicznymi, które w skrajnych wypadkach mogą doprowadzić do poważnych uszkodzeń.

Multimetry ST-912 i ST-914 różnią się liczbą dostępnych funkcji i podzakresów pomiarowych, sposobem wyboru potrzebnego podzakresu oraz funkcjami wyświetlacza. Aby ułatwić porównanie własności obu multimetrów, załączono do niniejszego artykułu tablicę z danymi technicznymi.

Multimetr ST-912

Przyrząd ten (fot. 1) wyposażono w komplet podstawowych funkcji pomiarowych. Można nim mierzyć napięcie stałe, napięcie przemienne, prąd stały i rezystancję, a ponadto sprawdzać diodę, ciągłość obwodu i typowe baterie.

Potrzebną funkcję i podzakres pomiarowy wybiera się ręcznie, przekręcając w odpowiednią pozycję przełącznik obrotowy. Do wyboru funkcji testu diody i ciągłości obwodu służy osobna pozycja tego przełącznika.

Wyniki pomiarów wskazuje wyświetlacz ciekłokrystaliczny o wymiarach 45×27 mm, z białym podświetleniem. Funkcja ta włączana i wyłączana specjalnym przyciskiem ułatwia wykonywanie pomiarów przy słabym oświetleniu. Gdy odczyt i zanotowanie wyniku pomiaru jest utrudnione, można skorzystać z funkcji „zamrażania” wskazania wyświetlacza. Wystarczy wtedy nacisnąć przycisk „HOLD”. Wskazanie wyświetlacza jest odświeżane dwa razy na sekundę. Maksymalne wskazanie wynosi 2000, a wysokość cyfr 28 mm. Ze względu na konieczność utrzymania ceny multimetru na stosunkowo niskim poziomie, wyświetlacz wskazuje dość ograniczoną liczbę symboli tj. tylko symbol „HOLD” – sygnalizujący włączenie funkcji „zamrażania” wskazania wyświetlacza i „BAT” – informujący użytkownika o wyczerpaniu baterii zasilającej przyrząd i zalecający niezwłoczną wymianę jej na nową.

Mierząc napięcie stałe ma się do dyspozycji pięć podzakresów pomiarowych (0,2, 2, 20, 200 i 600 V), a mierząc napięcie przemienne tylko dwa (200 i 600 V). Przy pomiarze prądu stałego można z kolei korzystać z czterech podzakresów (0,2, 2, 200 mA i 10 A), a przy pomiarze rezystancji – z pięciu (0,2, 2, 20, 200 i 2000 kΩ). Chcąc zapewnić niską cenę multimetru producent zrezygnował z funkcji pomiarowej prądu przemiennego.

Sprawdzanie ciągłości obwodu to funkcja niezbędna w pracy każdego instalatora. Jest pomocna przy sprawdzaniu nie tyko ciągłości przewodów czy bezpieczników, lecz również stanu kontaktów przełączników, przycisków, przekaźników i złącz. O stanie ciągłości informuje użytkownika ciągły sygnał dźwiękowy, który włącza się, gdy rezystancja testowanego obwodu nie przekracza 30 Ω.

Ze względu na małe rozmiary, multimetr ST-912 ma tylko trzy gniazda pomiarowe. Umieszczono je w jednym rzędzie na samym dole płyty czołowej i przystosowano do typowych wtyków banankowych średnicy 4 mm. Prawe gniazdo ma zastosowanie uniwersalne, lewe zaś służy do pomiaru prądów stałych większych od 0,2 A, które jednak nie mogą przekroczyć 10 A. Warto zwrócić uwagę na to, że bezpieczniki chroniące wejściowe układy pomiarowe tego przyrządu zabezpieczają przed uszkodzeniem w wyniku błędu obsługi nie tylko wejście pomiarowe uniwersalne, lecz również wejście pomiarowe prądu „10 A”. Korzystając z podzakresu 10 A, należy jednak pamiętać, aby czas pomiaru nie przekroczył 30 sekund, po czym, aby wykonać następny pomiar, trzeba odczekać co najmniej 15 minut.

Funkcję testu baterii spotyka się w multimetrach cyfrowych dość rzadko. Multimetr ST-912 sprawdza baterie 9-woltowe (typu 6F22 itp.) i 1,5-woltowe (typu R6, R03 itp.)

Multimetr ST-912 jest zasilany z jednej 9-woltowej baterii typu 6F22. Konieczność jej wymiany na nową jest sygnalizowana wyświetleniem odpowiedniego symbolu. W komplecie z przyrządem jest zestaw dwóch przewodów pomiarowych zakończonych sondami szpilkowymi.

Multimetr ST-914

Choć multimetr ST-914 (fot. 2) wygląda podobnie jak ST-912, to znacznie się od niego różni. Ma większą liczbę funkcji pomiarowych, a przede wszystkim automatyczną zmianę podzakresu pomiarowego. Ta ostatnia własność multimetru ST-914 zasługuje na szczególną uwagę, gdyż zwiększa komfort obsługi i zmniejsza obciążenie przełącznika obrotowego, wydłużając tym samym czas jego pracy.

Fot. 2. Multimetr ST-914Fot. 2. Multimetr ST-914

Konstruktorzy multimetru ST-914 wyposażyli go we wszystkie funkcje pomiarowe multimetru ST-912 dodając funkcje pomiarowe prądu przemiennego i temperatury. Zrezygnowali jednocześnie z funkcji testu baterii. W porównaniu z ST-912 użytkownik multimetru ST-914 ma też do dyspozycji większą liczbę podzakresów pomiarowych prądu stałego (podzakres 0,2 mA), rezystancji (podzakres 20 MΩ), a szczególnie napięcia przemiennego (podzakresy 200 mV, 2 i 20 V). Poszczególne podzakresy pomiarowe wybiera automatycznie sam przyrząd, jednak w razie potrzeby użytkownik może „przejść” na zmianę ręczną i wybrać potrzebny podzakres naciskając kolejno przycisk „RANGE”.

Temperaturę mierzy się za pośrednictwem sondy temperaturowej. Przyrząd jest przystosowany do współpracy z sondami używającymi jako czujnika temperatury termopary typu K. Producent dostarcza wraz z multimetrem prostą sondę takiego typu, lecz zakres temperatur przez nią mierzonych nie przekracza 250˚C. W razie potrzeby użytkownik multimetru może naciskając kolejno przycisk „MODE” wybrać jednostkę wskazywania temperatury °C lub °F.

Bardziej użyteczną funkcją od wyboru jednostki pomiaru temperatury jest zapamiętywanie i wskazywanie wartości maksymalnej. Po naciśnięciu przycisku „MAX”, wskazanie wyświetlacza jest uaktualniane tylko wtedy, gdy bieżący wynik pomiaru osiągnie wartość większą od przechowywanej w pamięci przyrządu jako maksymalna.

Tak jak w multimetrze ST-912, wyświetlacz multimetru ST-914 ma maksymalne wskazanie 2000, wysokość cyfr 28 mm, odświeżanie dwa razy na sekundę i białe podświetlenie (włączane i wyłączane przyciskiem). Wyświetlacz wskazuje symbole funkcji pomiarowych, jednostek mierzonych wielkości oraz stanów przyrządu („AUTO” – automatyczna zmiana podzakresu, „MAX” – wartość maksymalna, „HOLD” – zamrażanie wskazania i „BAT” – wymienić baterię).

Do zasilania multimetru ST-914 służy jak w ST-912 jedna bateria 6F22 (9 V). Należy jednak zaznaczyć, że w ST-914 czas pracy baterii wydłuża funkcja automatycznego wyłączania zasilania, wyłączająca ten multimetr po ok. 15 minutach braku naciśnięcia jakiekolwiek przycisku lub przekręcenia przełącznika obrotowego.

Producent dostarcza wraz multimetrem ST-914 komplet przewodów pomiarowych (jak w ST-912) i prostą sondę temperaturową z przejściówką.

mgr inż. Leszek Halicki Labimed Electronics

Tab. 1. Dane techniczne multimetrów cyfrowych ST-912 i ST-914
Funkcja ST-912 ST-914
Napięcie stałe [V] 0,2/2/20/200/600 0,2/2/20/200/600
 - Dokładność pomiaru [%] 0,1m/1m/10m/0,1/1 0,1m/1m/10m/0,1/1
 - Szybkość pomiaru (znamionowa) ±0,5 ±0,5
Napięcie przemienne [V] 200/600 0,2/2/20/200/600
 - Rozdzielczość wskazania [V] 0,1/1 0,1m/1m/10m/0,1/1
 - Dokładność pomiaru [%] ±1,2 ±1,2
Prąd stały [A] 2m/20m/0,2/10 0,2m/2m/20m/0,2/10
 - Rozdzielczość wskazania [μA] 1/10/100/10m 0,1/1/10/100/10m
 - Dokładność pomiaru [%] ±1 ±1
Prąd przemienny [A] - 0,2m/2m/20m/0,2/10
 - Rozdzielczość wskazania [μA] - 0,1/1/10/100/10m
 - Dokładność pomiaru [%] - ±1,5
Rezystancja [kΩ] 0,2/2/20/200/2M 0,2/2/20/200/2000/2M/20M
 - Rozdzielczość wskazania [Ω] 0,1/1/10/100/1000 0,1/1/10/100/1k/10k
 - Dokładność pomiaru [%] ±0,8 ±1
Temperatura [˚C] - -50 - +1000 *
Ciągłość obwodu + +
Test diody + +
Test baterii 9 V / 1, 5 V + / + - / -
HOLD / RANGE / MAX + / - / - + / + / +
Wyświetlacz (maks. wskazanie) 2000 2000
Zasilanie bateryjne 9 V (6F22) 9 V (6F22)
Automatyczne wyłącznie zasilania - +
Wymiary [mm] 150x70x48 150x70x48
Masa [g] 255 255
Cena detaliczna z VAT (23%) 72,57 zł 116,85 zł

Uwagi: HOLD – zmrażanie wskazania wyświetlacza, RANGE – automatyczny/ręczny wybór
podzakresu pomiarowego, MAX – wskazywanie wartości maksymalnej,
* - rzeczywisty zakres pomiaru temperatury zależy od zastosowanej sondy pomiarowej.



x