Jedną z głównych zalet systemu KNX jest stosowanie sieci SELV – niskiego napięcia, która nie wymaga specjalnej ochrony przed bezpośrednim dotykiem, jeśli napięcie nie przekracza 25 V prądu zmiennego lub 60 V prądu stałego. Dzięki zastosowaniu takiego rodzaju zasilania instalacja elektryczna jest bezpieczna, a urządzenia elektroniczne mogą być dowolnie montowane, nawet w pomieszczeniach o dużej wilgotności, np. w łazienkach w pobliżu urządzeń sanitarnych. Ten rodzaj instalacji wymaga jednak dobrego przygotowania pod względem projektowym jak i montażowym.

Podstawy budowy magistrali komunikacyjnej

Przewód magistralny KNX jest to skrętka dwuparowa, którą przedstawia załączone zdjęcie (rys.1). Przewód posiada cztery żyły, zgrupowane w dwie pary: czerwono- czarna i żółto-biała. Dla potrzeb komunikacji i zasilania urządzeń systemu KNX wykorzystywana jest para czerwona i czarna. Para żółto-biała pozostaje niepodłączona. Można ją wykorzystać do ewentualnego, dodatkowego zasilania urządzeń, które tego wymagają. Ważną zasadą jest jednak to, że zasilanie to musi być zasilaniem typu SELV.
Do przyłączania urządzeń oraz do przedłużania i rozgałęziania kabla magistralnego stosuje się standardową kostkę łączeniową KNX (rys. 2). Dzięki specjalnej budowie kostki łączeniowej KNX niej można odłączyć urządzenia od magistrali komunikacyjnej nie przerywając ciągłości przewodów magistralnych. Kostka składa się z dwóch części: czerwonej (plus) i czarnej (minus), do których poprzez wciskowe złącze sprężynowe możliwe jest podłączenie do 4 drutów (par dla kompletnej kostki) przewodu magistralnego.

Poprawność przygotowania okablowania

Podczas podłączania przewodów magistralnych należy pamiętać o kilku ważnych szczegółach, które uchronią nas od niechcianych problemów takich jak:
- utrata ciągłości
- brak komunikacji z urządzeniem
- zwarcie wyjścia zasilacza systemowego.
Aby uniknąć wyżej wymienionych sytuacji musimy zwrócić uwagę na sposób przygotowania połączenia. Pierwszą z czynności jest czytelne oznakowanie przewodów KNX w celu weryfikacji projektu oraz zmniejszeniu prawdopodobieństwa pomyłki. Przewody czarny i czerwony należy odizolować na długość dokładnie 6 mm, a parze nieużywanej należy usunąć odizolowane części przewodu (rys. 3). Odizolowane końcówki przewodów należy wprowadzić do kostki zgodnie z kolorami, a następnie skręcić oba przewody ze sobą. Bardzo ważne jest, aby podczas ściągania warstwy wierzchniej przewodu KNX (zielona izolacja) nie uszkodzić ekranu oraz pilota, którymi należy owinąć skręcone przewody, wraz z niewykorzystaną parą biało-żółtą. Znaczenie ma również estetyka wykonania, która wpływa na jakość instalacji. Jeżeli w kostce łączeniowej, połączone są dwie lub więcej par przewodu komunikacyjnego, należy bezwzględnie połączyć ekrany wszystkich przewodów, tak aby zapewnić ciągłość ekranowania. Na rysunkach nr 3, 4 oraz 5 pokazano jak należy postępować podczas przygotowania połączenia. Na rysunku nr 6 pokazano jak nie powinno wyglądać połączenie. Nieprawidłowości polegają na zbyt głębokim odizolowaniu pojedynczych żył przewodu magistralnego (szczególnie widoczne na żyłach czerwonych), pozostawieniu odizolowanego fragmentu żyły żółtej oraz niedokładnym, nieestetycznym zakończeniu ekranu przewodu.

Podłączenie i parametryzacja urządzeń

Po wcześniejszym przygotowaniu okablowania należy sprawdzić ciągłość magistrali na jej zakończeniach (magistrala KNX może być rozprowadzana w budynku w strukturze drzewiastej), oraz zmierzyć czy zostało doprowadzone odpowiednie napięcie. Napięcie na zakończeniach każdego przewodu magistralnego powinno mieścić się w zakresie od 21 V do 30 V napięcia stałego. W trakcie wykonywania pomiaru napięcia należy zwrócić uwagę aby nie były transmitowane żadne telegramy informacyjne. Transmisja informacji zmienia poziom napięcia zasilania. Poprawne zasilanie oraz ciągłość przewodu magistralnego pozwoli na bezpieczne podłączenie urządzeń (przycisków, czujek, elementów wykonawczych), bez ryzyka ich uszkodzenia. Podłączenie kolejnych urządzeń KNX odbywa się poprzez „wpinanie” przygotowanych wcześniej kostek łączeniowych do zacisków urządzenia (rys. 7). Kostka łączeniowa oraz n miejsce jej połączenia w urządzeniu KNX ma przygotowane specjalnie wyprofilowane wgłębienia (rys. 1) aby zapobiegające odwrotnemu połączeniu urządzenia. Dzięki tej konstrukcji, możliwe jest dołączanie urządzeń do systemy (lub ich odłączanie) również przy włączonym zasilaniu. Nie przerywa to pracy systemu, jeśli dołączamy do niego nowe urządzenia.

Pamiętajmy, że podstawą prawidło działającego systemu KNX jest poprawnie wykonana instalacja magistrali komunikacyjnej oraz prawidłowo podłączone urządzenia. Rozwiązuje to bardzo wiele problemów spotykanych podczas uruchamiania oraz w trakcie działania automatyki domowej.

Aleksandra Młynarczyk
Oskar Gonta
Andrzej Stachno
Politechnika Wrocławska
Certyfikowane Centrum Szkoleniowe KNX www.knxpolska.org

---