Fot. 1. Dedykowane oprogramowanie umożliwia nadzorowanie i diagnostykę pracy systemów UPS.Jest możliwa zmiana statusu pracy UPS-a za pomocą wiadomości e-mail wysyłanych automatycznie pod wskazane adresy. W niektórych aplikacjach przewidziano zdalne sterowanie zasilacza za pomocą modemu GPRS. Poprzez oprogramowanie przeprowadzana jest diagnostyka a wszystkie dane mogą być przedstawiane w formie graficznej. Monitorowaniu można poddać wiele zasilaczy UPS z dowolnego urządzenia z przeglądarką internetową lub konsolą programu zarządzającego maszynami wirtualnymi. Pobierane są informacje o znaczeniu krytycznym takie jak chociażby stan baterii, poziomy obciążenia i czas podtrzymania bateryjnego. W niektórych systemach nadzorowania przewidziano możliwość uporządkowanego zamykania komputerów i serwerów zasilanych za pomocą zasilaczy w czasie kiedy przedłużają się awarie zasilania. Nadzorowaniu można poddać również układy konfiguracyjne zasilaczy redundancyjnych i układy równoległe UPS. Mówiąc o korzyściach należy w pierwszej kolejności wspomnieć o zapewnieniu ochrony krytycznych danych i aplikacji, dzięki bezpiecznemu wyłączeniu chronionych komputerów, w tym serwerów. Podkreśla się korzyści w postaci zunifikowanego a zarazem scentralizowanego nadzoru nie tylko nad wieloma zasilaczami UPS ale również nad innymi urządzeniami przeznaczonymi do ochrony zasilania. Nie mniej ważny jest wyższy poziom zasilania w całym rzędzie dzięki globalnemu monitoringowi i zarządzaniu alarmami w czasie rzeczywistym. Z pewnością zaletą w kontekście obsługi jest zdecydowane ułatwienie pracy związanej z zarządzaniem wszystkimi zasilaczami awaryjnymi pracującymi w sieci. W sposób automatyczny administrator jest powiadamiany o konieczności przeprowadzenia prac konserwacyjnych łącznie z wymianą baterii. Istotna korzyść to z pewnością oszczędność czasu i kosztów szkolenia dzięki zastosowaniu otwartych standardów komunikacyjnych oraz integracji z istniejącą siecią. Ważne jest przy tym podwyższenie niezawodności całej infrastruktury ochrony zasilania dzięki możliwości skorzystania z zaawansowanych narzędzi pozwalających na analizowanie trendów. Zwraca się uwagę na szybkie rozwiązywanie i zapobieganie problemom zanim obniżą one wydajność. Kluczową rolę odgrywa przy tym zapobieganie niepotrzebnym wyłączeniom serwerów, chronionych za pomocą kilku zasilaczy UPS.
Nowoczesne zasilacze bazują na interfejsach komunikacyjnych zapewniających szerokie możliwości w zakresie wymiany danych z różnymi urządzeniami.Mówiąc o funkcjonalności aplikacji zarządzających pracą zasilaczy awaryjnych należy mieć na uwadze przede wszystkim możliwość monitorowania wielu urządzeń z automatycznym wykrywaniem UPS-a. Przydatne rozwiązanie stanowi monitorowanie przez sieć wyjść przekaźnikowych innych urządzeń. Administratora informuje się o funkcjach realizowanych przez zasilacz. Niejednokrotnie aplikacja jest integrowana z systemami zarządzania budynkami w efekcie zastosowania bramki Modbus. Istotną rolę odgrywa wbudowane inteligentne zamykanie systemów operacyjnych komputerów, które są chronione przez kilka zasilaczy UPS. Z pewnością uwagę przyciągają zarówno standardowe jak i niestandardowe graficzne prezentacje wyposażenia i diagramy systemowe. Oprócz tego aplikacja prowadzi dzienniki zdarzeń i raporty danych a zgromadzone informacje są archiwizowane. Skorzystać można z funkcjonalności pozwalającej na prowadzenie zaawansowanej analizy statystycznej łącznie z tworzeniem wykresów wielu parametrów jednocześnie. Niejednokrotnie zastosowanie znajduje centralny monitoring wielu instalacji za pomocą jednego komputera.
Wiele programów przeznaczonych do nadzorowania pracy UPS-ów to aplikacje sieciowe. Ze względu na to, że zasilacz awaryjny zachowuje się tak samo jak każde urządzenie peryferyjne może być zdalnie zarządzane z możliwością zamykania stacji roboczych i serwerów. Kontrola UPS odbywa się poprzez przeglądarkę WEB zapewniając zdalne zamknięcie stacji roboczych. Przydatne rozwiązanie stanowi powiadamianie o awarii poprzez wysyłanie wiadomości e-mail do określonej grupy odbiorców. Powiadamianie jest konfigurowalne podobnie jak i alarmy. Zarządzanie zasilaczami odbywa się poprzez protokół SNMP zgodnie z RFC1628 MIB. W niektórych rozwiązaniach przewidziano kontrolowanie warunków pracy, dzięki zastosowaniu opcjonalnego czujnika temperatury i wilgotności. Wielu producentów zasilaczy uwzględnia możliwość współpracy z oprogramowaniem zdalnego serwisu. Dzięki zastosowaniu specjalnych adapterów łączonych z zasilaczem zapewniony jest pomiar temperatury i wilgotności z możliwością wysterowania styków alarmów zewnętrznych. Zapewniono przy tym możliwość zdalnego ustawiania zwłoki czasowej alarmu poprzez przeglądarkę Web.
Warto podkreślić, że nowoczesne technologie informatyczne pozwalają na zarządzanie, w ramach systemów zasilania energią, nie tylko zasilaczami UPS. Istotną rolę odgrywają aplikacje zarządzające listwami dystrybucji energii. Na szczególną uwagę zasługuje w nich możliwość nadzorowania sieci rozdziału zasilania oraz monitorowania stanu pomieszczenia, gdzie pracuje system dystrybucji energii.
Wyświetlacze LCD informują o realizowanych funkcjach i parametrach zasilacza oraz ułatwiają lokalne konfigurowanie urządzenia.Należy podkreślić, że dostęp do informacji zyskuje się poprzez sieć TCP/IP. Tym sposobem wgląd do danych jest możliwy z dowolnego komputera PC. Zarządzanie listwą odbywa się poprzez port RS-232. W listwach uwzględnia się obszerne możliwości w zakresie protokołów wymiany danych – SNMP (V1/V2C/V3), Telnet, http, https (SSL). Jaką zatem funkcjonalność zyskuje się korzystając z oprogramowania do zarządzania listwami dystrybucji energii? Na uwagę zasługuje przede wszystkim kontrolowanie bieżącego obciążenia każdego wyjścia z możliwością zaprogramowania poziomu alarmowego. Istotne pozostaje zarządzanie włączeniem lub wyłączeniem każdej linii wejściowej oraz kontrolowanie włączenia/wyłączenia każdego wyjścia. Z pewnością przyda się pamięć ostatniego stanu w przypadku resetu listwy. Do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa przyczynią się programy sekwencyjnego załączania i wyłączania odbiorników. Co ciekawe, można zaprogramować pracę każdego wyjścia w określonych przedziałach czasowych. Wszystkie stany i wartości alarmowe są ustawiane z uwzględnieniem indywidualnych wymagań aplikacji. Na szczególną uwagę zasługuje funkcjonalność listwy, do której użytkownik ma dostęp tylko przez sieć. Definiowanie sposobu alarmowania, alarmy wewnętrzne urządzenia, zdarzenia SNMP, tworzenie treści e-maila do administratorów, a także dziennik zdarzeń oraz dodawanie, usuwanie i edytowanie użytkowników to możliwości listew zarządzalnych, do których dostęp jest uzyskany właśnie przez stronę www. Jeżeli aplikacja wymaga wyłącznie monitorowania (bez zarządzania dystrybucją energii) warto skorzystać z systemu EMS (Environment Monitoring System). Jest to inteligentny system zdalnego monitorowania zapewniający możliwość kontrolowania środowiska i zasilania. Zaletą rozwiązań tego typu jest dostęp do danych poprzez sieć Ethernet. Również i w tym przypadku zyskuje się modułową konstrukcję. Stąd też na kompletny i rozproszony system monitoringu składa się jednostka centralna (Master), jednostki wykonawcze (Slave), koncentrator (Hub) oraz nadzorowane listwy zasilające. Spektrum zastosowania systemu EMS jest bardzo obszerne. Obejmuje ono między innymi serwerownie, rozproszone systemy monitorowania szaf oraz wszystkie inne aplikacje, które wymagają zdalnego nadzoru. Typowa konfiguracja przewiduje maksymalnie 4 nadzorowane listwy zasilające, 2 czujniki temperatury i wilgotności, 2 czujniki otwarcia drzwi oraz czujniki: dymu i zalania. Jakie zatem parametry szafy serwerowej mogą być monitorowane przez oprogramowanie? Jest to napięcie zasilania, obciążenie prądowe, temperatura oraz wilgotność. Oprócz tego jest możliwe odczytywanie stanu liczników mocy na listwach. Oczywiście do dyspozycji pozostają informacje z czujników otwarcia drzwi, dymu i zalania. Nadzorowane za pomocą specjalistycznego oprogramowania mogą być również automatyczne przełączniki źródła zasilania ATS (Automatic Transfer Switch). Dzięki nim zyskuje się bezpieczeństwo dystrybucji energii elektrycznej, która jest dostarczana do odbiorników. Przełączniki są w stanie alarmować poprzez wysyłanie wiadomości e-mail. Dziennik jest natomiast odpowiedzialny za przechowywanie wszystkich zdarzeń. Dostęp do urządzenia, oprócz portu RS-232, zapewniono przez serwer http oraz protokoły: SNPM (V1/V2/ V3), Telnet oraz SSH. Istnieje również możliwość ustawienia zegara, zablokowania przycisku na urządzeniu oraz zaprogramowania czasu powrotu zasilania z zapasowego na główne.
Oprogramowanie komputerowe odpowiedzialne za zarządzanie zasilaczami UPS zapewnia szereg innowacyjnych funkcji niejednokrotnie pozwalających na nadzorowanie zasilania całościowej infrastruktury informatycznej. W przypadku gdy przerwa w dostawie zasilania wydłuży się zapewnione jest bezpieczne wyłączenie komputerów.
Damian Żabicki