Przepisy prawa polskiego i europejskiego za zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy zobowiązują pracodawców zatrudniających osoby wykonujące prace na wysokości do zapewnienia właściwych środków chroniących pracowników przed upadkiem wysokości. W sytuacji, gdy niemożliwe jest zorganizowanie pracy w taki sposób aby pracownicy znajdowali poza strefą zagrożenia upadkiem z wysokości należy dokonać wyboru najbardziej odpowiedniego sprzętu, który zapewni bezpieczne warunki pracy. Stosuje się przy tym zasadę pierwszeństwa środków ochrony zbiorowej (balustrady i siatki ochronne) nad środkami ochrony osobistej (indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości).
Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości należy stosować podczas pracy wykonywanej na powierzchniach położonych co najmniej 1 m powyżej podłoża (jeżeli nie było możliwości zastosowania środków ochrony zbiorowej), na drabinach powyżej 2 m powyżej podłoża oraz na słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stopów, a także przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań.
Zasadnicze funkcje jakie spełnia indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości to:
1) w sytuacji zaistnienia upadku - zatrzymanie upadku w powietrzu i ograniczenie siły towarzyszącej zatrzymaniu oraz umożliwienie poszkodowanemu na bezpieczne oczekiwanie na nadejście pomocy zgodnie z PN-EN 363:2005 (Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości - Systemy powstrzymywania spadania).
2) ustalanie pozycji podczas pracy lub niedopuszczanie do przyjęcia przez pracownika położenia, w którym istnieje możliwość upadku z wysokości, zgodnie z PN-EN 358:2002 (Indywidualny sprzęt ochronny ustalający pozycję podczas pracy i zapobiegający upadkom z wysokości).
System powstrzymywania spadania musi zawierać trzy podstawowe składniki:
1. Punkt kotwiczący;
2. Podzespół łącząco-amortyzujący;
3. Szelki bezpieczeństwa.
Punkt kotwiczący
Zadaniem punktu kotwiczącego jest zaczepienie podzespołu łącząco-amortyzującego do konstrukcji nośnej. Punkty kotwiczące mogą być stałe (np. systemy poziome z liną stalową, słupki kotwiczące) oraz przenośne (statywy bezpieczeństwa, włókiennicze poziome liny kotwiczące , zaczepy linkowe, zaczepy taśmowe, belki zaczepowe.
Podzespół łącząco-amortyzujący
Podzespół łącząco-amortyzujący łączy klamrę zaczepową szelek bezpieczeństwa, z punktem kotwiczącym. W przypadku gdy nastąpi spadanie podzespół łącząco-amortyzujący musi zatrzymać upadek oraz złagodzić siłę powstającą w czasie wyhamowania upadku.
Szelki bezpieczeństwa
Podstawowym zadaniem szelek bezpieczeństwa jest utrzymanie ciała człowieka w trakcie spadania oraz bezpieczne rozłożenie sił dynamicznych towarzyszących powstrzymywaniu spadania. Ponadto po zatrzymaniu konstrukcja szelek powinna umożliwić bezpieczne i w miarę wygodne oczekiwanie na nadejście pomocy.
Tylko pełne szelki bezpieczeństwa czyli posiadające pasy barkowe i udowe są urządzeniami dopuszczonymi do użytkowania jako zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości. Niedopuszczalne jest stosowanie, pasów biodrowych, pasów monterskich oraz alpinistycznych uprzęży udowych. Dobre szelki bezpieczeństwa powinny posiadać ergonomiczną konstrukcję i zapewniać odpowiedni komfort pracy. W zależności od typu, szelki bezpieczeństwa posiadają jeden lub więcej punktów zaczepowych współpracujących z podzespołem łącząco-amortyzującym oraz linką urządzenia ustalającego pozycję przy pracy (w szelkach z pasem biodrowym). Ilość i rozmieszczenie punktów zaczepowych decyduje o funkcjonalności szelek bezpieczeństwa.
System powstrzymywania spadania może być użytkowany łącznie z systemem ustalającym pozycję przy pracy. Konfiguracja tego typu umożliwia wygodne wykonywanie pracy na słupach kominach lub innych konstrukcjach.
Składnikami systemu ustalającego pozycję przy pracy są: 1) szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (składnik wspólny z systemem powstrzymywania spadania); 2) urządzenie do ustalania pozycji przy pracy - najczęściej linka włókiennicza o regulowanej długości zgodna z normą PN-EN 358.
Właściwy wybór indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości i jego prawidłowa konfiguracja uzależnione są od warunków stanowiska pracy i charakteru wykonywanych czynności. Niezwykle zatem istotne jest przeprowadzenie specjalistycznych szkoleń adresowanych dla poszczególnych grup zawodowych.
Aleksander Walas
PROTEKT
Starorudzka 9; 93-403 Łodź
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.
tel: +48 42 680 20 83
fax: +48 42 680 20 93