Samorządy wykazują coraz większe zainteresowanie w realizowaniu nowoczesnych, sterowanych i w pełni monitorowanych instalacji oświetleniowych, szczególnie w zakresie oświetlenia drogowego. Dostrzegają w tym znaczne korzyści.

Jedną z nich jest możliwość redukcji kosztów funkcjonowania i utrzymania odpowiedniej infrastruktury technicznej. Według raportu Komisji Europejskiej oświetlenie pochłania średnio 50--60% wydatków na energię elektryczną samorządów i generuje znaczne koszty związane z jego konserwacją. Istotną motywacją jest także chęć poprawy, dzięki nowoczesnemu oświetleniu, wizerunku miasta lub gminy, by tym samym skuteczniej przyciągać nowych mieszkańców, przedsiębiorców i turystów.

W wielu przypadkach modernizacja oświetlenia drogowego jest koniecznością ze względu na zły stan istniejącej instalacji oświetleniowej oraz wycofywania z rynku przestarzałych źródeł światła. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej nr 245/2009, od 2016 roku znikną wysokoprężne rtęciowe źródła światła, co spowoduje konieczność modernizacji około 30% instalacji oświetlenia drogowego i miejskiego.

Zadania modernizacji oświetlenia są dodatkowo promowane i wspomagane przez preferencyjne programy finansowania tego typu inwestycji. Dobrym przykładem tego typu programu jest realizowany od 2013 roku przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej program SOWA, który jeszcze w tym roku doczeka się drugiej edycji. W ramach tego programu wybrane inwestycje samorządowe w zakresie modernizacji oświetlenia drogowego otrzymały atrakcyjne warunki finansowania. Beneficjentem finansowania z programu SOWA jest m.in. gmina Charsznica (w województwie małopolskim), która kompleksowo modernizuje oświetlenie drogowe w oparciu o zaawansowane oprawy oświetleniowe firmy ES-SYSTEM, docelowo licząc na osiągnięcie 60% redukcji zużycia energii elektrycznej

Branża oświetleniowa dysponuje rozwiązaniami technicznymi, w postaci technologii LED, które są w stanie sprostać wyżej wymienionym oczekiwaniom samorządów. Według danych pochodzących z raportów Komisji Europejskiej zewnętrzne instalacje oświetlenia LED wyposażone w inteligentne systemy sterowania są w stanie ograniczyć zużycie energii nawet o kilkadziesiąt procent w stosunku do istniejących, niesterowanych rozwiązań oświetlenia drogowego. Średnio podaje się, że możliwa jest redukcja o 52% w stosunku do instalacji wykorzystujących wysokoprężne źródła rtęciowe i 26% w przypadku źródeł sodowych. Zastosowanie właściwie zaprojektowanych instalacji oświetleniowych, wykorzystujących zaawansowane oprawy LED, gwarantuje realizację wysokiej jakości oświetlenia o wysokim oddawaniu barw i właściwym odcieniu światła białego oraz znaczne ograniczenie świecenia w niepożądanych kierunkach. Dynamiczne instalacje LED umożliwiają płynne dopasowanie realizowanego efektu oświetleniowego do aktualnie panujących warunków np.: redukują realizowany poziom oświetlenia na drodze w zależności od natężenia ruchu samochodowego.

Warto zwrócić uwagę na główne trudności występujące podczas wdrażania prawidłowych systemów oświetlenia drogowego LED. Koszty zakupu instalacji LED są wyższe niż w przypadku oświetlenia konwencjonalnego, zatem określenie pełnych korzyści ekonomicznych wymaga kalkulacji całkowitego kosztu funkcjonowania instalacji w czasie jej życia. Czas zwrotu z inwestycji w oświetlenie drogowe LED nie przekracza zwykle kilku lat. Istotna wydaje się również powszechna świadomości w kwestii jakości opraw LED. Urządzenia wykonane w tej technologii nie są już jedynie stosunkowo prostymi urządzeniami elektrycznymi, jak w przypadku opraw wykorzystujących klasyczne źródła światła, a stały się skomplikowanymi urządzeniami elektronicznymi, często sterowanymi przez rozbudowane systemy teleinformatyczne. W tym kontekście ważną kwestią jest ogromne zróżnicowanie jakości opraw oświetlenia drogowego LED dostępnych na rynku i wiarygodności informacji podawanych na temat tych produktów przez ich producentów bądź importerów, np.: w zakresie parametrów znamionowych produktów czy ich trwałości. Sporym wyzwaniem jest również prawidłowa realizacja nowoczesnych inwestycji oświetlenia drogowego od etapu audytu i projektu poprzez wykonawstwo aż do odpowiedniej konserwacji takich instalacji. Przed przystąpieniem do modernizacji oświetlenia, z pewnością warto przeprowadzić profesjonalny audyt istniejącej instalacji oświetleniowej, który wskaże źródła oszczędności, oszacuje ich wielkość i wyznaczy odpowiednie do ich osiągnięcia środki techniczne. Na podstawie tak przygotowanego audytu samorząd jest w stanie przygotować precyzyjne wytyczne do przetargu na realizację określonego zadania.

Zaawansowane systemy oświetlenia drogowego LED mogą mieć istotny wpływ na redukcję ponoszonych przez samorządy kosztów utrzymania takiej infrastruktury przy jednoczesnej znacznej poprawie jakości realizowanego oświetlenia, a więc i komfortu mieszkańców. Należy jednak podkreślić, że właściwa realizacja takich inwestycji wymaga zaangażowania odpowiedzialnych i kompetentnych partnerów, którzy opracują odpowiednią dokumentację i przede wszystkim dostarczą odpowiedniej jakości oprawy oświetleniowe i potrzebny osprzęt.

Bogdan Skorupka
Dyrektor Sprzedaży, Manager ds. Efektywności Energetycznej Oświetlenia ES-SYSTEM SA
www.essystem.pl