Oczywiście, że nie. Przez kilka lat zima nas rozpieszczała jesienną a nawet wiosenną pogodą. Przyzwyczailiśmy się więc do dodatnich temperatur i śniegu dopiero po Nowym Roku. Mróz i śnieg są zjawiskami normalnymi. Należy zwrócić uwagę na profilaktykę, czyli zapobieganie utrudnieniom, które mogą wystąpić podczas zimy. Zacznijmy więc o własnego podwórka. A w szczególności od naszych rynien, rur, podjazdów oraz chodników. Na rynku oferta w zakresie systemów zapobiegających zamarzaniu rur i rynien oraz powstawaniu oblodzenia na nawierzchniach jest obszerna. Przyjrzyjmy się nieco bliżej kilku rozwiązaniom.

Oczywiście, że nie. Przez kilka lat zima nas rozpieszczała jesienną a nawet wiosenną pogodą. Przyzwyczailiśmy się więc do dodatnich temperatur i śniegu dopiero po Nowym Roku. Mróz i śnieg są zjawiskami normalnymi. Należy zwrócić uwagę na profilaktykę, czyli zapobieganie utrudnieniom, które mogą wystąpić podczas zimy. Zacznijmy więc o własnego podwórka. A w szczególności od naszych rynien, rur, podjazdów oraz chodników. Na rynku oferta w zakresie systemów zapobiegających zamarzaniu rur i rynien oraz powstawaniu oblodzenia na nawierzchniach jest obszerna. Przyjrzyjmy się nieco bliżej kilku rozwiązaniom.

Co z tego będziemy mieć

Zacznijmy może od zalet systemów ogrzewania rur. O ile zapobieganie zamarzaniu jest oczywiste, to dodatkowo zyskać możemy utrzymywanie w rurach ciepłej wody. Przewód grzewczy dobieramy w zależności od temperatury jaką chcemy uzyskać w rurach. Na rynku dostępne są przewody pozwalające przykładowo na podtrzymanie 45-ciu, 65-ciu lub od 50-ciu do 70-ciu°C. System zapobiega rozwojowi w rurach ciepłej wody bakterii Legionella. Podkreśla się, że jeżeli zastosujemy przewody samoregulujące, to możemy zrezygnować z układu cyrkulacji ciepłej wody (pompy cyrkulacyjnej i rurociągów powrotnych). No i rzecz jasna, pamiętajmy o korzyściach finansowych. Otóż, ciepła woda ma właściwą temperaturę w każdym miejscu jej poboru. Straty zarówno wody jak i energii niezbędnej do jej podgrzewania, są więc mniejsze. Używając wyłącznika czasowego nie trzeba podgrzewać wody podczas nieobecności domowników. Instalacje mogą być montowane pod typowymi powierzchniami. Bazując na pomiarze wilgotności i temperatury, sterownik odpowiednio koordynując pracę systemu grzejnego, pozwala na zaoszczędzenie około 75% energii elektrycznej w stosunku do systemów tylko z pomiarem temperatury. Dokładność pomiarów cyfrowych czujników, współpracujących ze sterownikiem jest dużo większa od czujników analogowych. Korzyści wynikające z podgrzewania rynien to przede wszystkim ochrona dachu przed gromadzeniem się i osuwaniem śniegu. Rynny spustowe są drożne, dzięki czemu woda na bieżąco spływa i nie powstają sople.

Podgrzewanie powierzchni zabezpiecza ją przed uszkodzeniami mechanicznymi lub tymi, które mogą powstać w wyniku zamarzania wody w szczelinach. Rzecz jasna najważniejszą korzyścią jest ochrona chodnika czy też podjazdu przed gromadzeniem się śniegu lub oblodzenia. Z pewnością nie jedna osoba zada sobie pytanie: ale przecież przewody działają w wilgoci co więc z ochroną przed porażeniem elektrycznym? Owszem działają w wilgoci, ale dostępne na rynku instalacje są całkowicie bezpieczne. Poszczególne części systemu, dzięki wysokiemu stopniu ochrony, nie powodują zagrożenia porażenia prądem elektrycznym lub poparzeniem pieszych i kierowców oraz osób korzystających z instalacji. W większości urządzeń przewiduje się ekran ochronny podłączony do zabezpieczenia przeciwporażeniowego.

No to montujemy

Przy dobieraniu instalacji przydatna może być pewna wskazówka. Otóż, aby określić moc jednostkową instalacji grzewczej (W/m2), konieczne jest określenie strefy klimatycznej w jakiej znajduje się obiekt, przeanalizowanie usytuowania względem obiektów sąsiadujących oraz uwzględnienie innych wymagań technicznych, stawianych prze konkretną instalację. Moc systemu powinna mieścić się w zakresie od 250 W/m2 do 400 W/m2. Szczegółowe informacje znajdziemy w dokumentacji technicznej konkretnej instalacji.

Jeżeli w naszej instalacji wodnej przewidziano stalowe rury, przewody grzewcze mocowane są za pomocą taśmy lub opasek. Nowoczesne instalacje bazują jednak na rurach z tworzywa sztucznego. Stąd też przewody grzewcze mocuje się do nich przy użyciu samoprzylepnej taśmy aluminiowej. Jest ona naklejana na całej długości przewodu grzewczego. Jeżeli chcemy, aby nasz system chronił rury kanalizacyjne powyżej strefy zamarzania to przewody montujemy tak jak przy systemach utrzymujących temperaturę ciepłej wody.

Przy montażu czujników ważna uwaga. Otóż, czujnik temperatury powinien być umieszczony w punkcie, który jest najzimniejszy w instalacji. Montujemy go najczęściej za pomocą samoprzylepnej taśmy aluminiowej, bezpośrednio do rurociągu, po przeciwnej stronie rury w stosunku do przewodu grzejnego.

W instalacjach zapobiegających zamarzaniu rynien przewody grzejne montowane są wzdłuż rynien i rur spustowych. Również i w tym przypadku sterownik przeprowadza pomiar temperatury i wilgotności. Przewody grzejne instaluje się we wnętrzu rynny za pomocą uchwytów. W przypadku rury spustowej uchwyty mocowane są do łańcucha. W rynnie i rurze spustowej kable grzejne powinny być ułożone w podwójnym przebiegu (dwa odcinki kabla grzejnego) na całej długości rynny i rury spustowej. Pamiętajmy, aby łańcuch wykonany był z materiału odpornego na korozję. Zamiast łańcucha zastosować możemy linkę z wytrzymałego na zerwania materiału. Zwróćmy uwagę, aby w rurach odprowadzających wodę bezpośrednio do powierzchni gruntu, przewód był zainstalowany na około 5-10 cm przed końcem rury.

Systemy przeciwoblodzeniowy

Typowy system, mający na celu zapobieganie oblodzeniom składa się z kabla grzejnego oraz układu sterującego, który stanowi termostat i regulator. W systemach tego typu istotną rolę odgrywają czujniki. Stąd też odpowiedzialne są one za pozyskiwanie informacji o temperaturze gruntu i otoczenia oraz o poziomie wilgoci. Pamiętajmy, że zarówno właściwa lokalizacja czujników jak i odpowiednia ich ilość przyczynia się nie tylko do sprawnej pracy systemu. Czynniki te przyczyniają się również do oszczędności energii. Czujniki lodu mają za zadanie ocenianie stanu wilgotności poprzez pomiar oporności przejścia między dwiema elektrodami. Wszelkie skrócenia czy też przedłużenia przewodów nie mogą być dłuższe niż 150 cm. Pamiętajmy, aby zapewnić pewność i szczelność połączenia. Ma ono bowiem zdecydowany wpływ na dokładność pomiarową czujnika. Czujniki lodu dostępne są w wersjach z zaspawanym doprowadzeniem. Tym sposobem zyskuje się odporność na działanie oleju. Nie wszystkie modele czujników lodu mają na stałe zabudowany przewód. Dostępne są bowiem czujniki, w których uwzględniono złącze wtykowe.

Praca czujników nadzorowana jest przez sterownik. Urządzenie to koordynuje również pracę elementów grzejnych, uwzględniając potrzeby użytkownika oraz warunki otoczenia. To właśnie funkcjonalność sterownika daje nam możliwość chociażby programowania czułości czujników oraz zakresów temperatur. Obsługa sterownika nie jest skomplikowana bowiem w urządzeniu przewidziano cyfrowy wyświetlacz. Typowy sterownik bazuje na trzech trybach pracy, które uzależnione są od temperatury gruntu oraz stanu czujnika oblodzenia (suchy lub wilgotny). W trybie pierwszym, jeżeli temperatura jest wyższa od ustawionej wartości progowej, system przechodzi w stan gotowości. Ogrzewanie czujnika lodu nie jest aktywne a stan powierzchni czujnika nie ma wpływu na wskaźnik oblodzenia. Tryb drugi przewiduje sytuację, podczas której temperatura gruntu jest niższa od zadanej wartości a powierzchnia czujnika lodu nie jest pokryta wilgocią. System staje się aktywny i utrzymywana jest stała temperatura powierzchni czujnika. W trybie tym system nie korzysta z ogrzewania drutami oporowymi. Temperaturę zapewnia specjalne ogrzewanie czujnika, które pozwala na stopienie znajdującego się na nim lodu i śniegu. Jeżeli podczas stanu drugiego pojawi się wilgoć na ekranie wyświetlany jest odpowiedni komunikat a wyjście przekaźnika włącza funkcję grzania za pomocą przewodów grzejnych.

To one dają ciepło

Pamiętajmy, że o wyborze odpowiednich elementów grzejnych decyduje moc systemu, kształt powierzchni, rodzaj pokrycia a także brak lub obecność zadaszenia. Najczęściej zastosowanie znajdują przewody samoregulacyjne. Ich moc zależna jest od aktualnych warunków otoczenia. Kable grzeją mocniej, jeżeli temperatura na zewnątrz jest niższa i odwrotnie. Tym sposobem zyskuje się mniejsze zużycie energii elektrycznej. Budowa tego typu przewodów bazuje na dwóch równoległych żyłach miedzianych, oddzielonych warstwą grzejną, wykonaną z polimeru. Całość otoczona jest izolacją oraz splotem ochronnym z miedzi i płaszczem ochronnym. Przewody samoregulujące można ciąć na odcinki o dowolnej długości.

Jeżeli nasz chodnik czy też podjazd wykonany jest z płyt betonowych, odcinki kabla układamy równolegle. Odstępy zależne są od mocy, którą chcemy uzyskać. Chcąc osiągnąć moc 300 W/m², przewody układamy w odstępach 25-centymetrowych. Jeżeli moc ma wynosić 400 W/m², konieczne jest uwzględnienie 19-centymetrowych odstępów. Ważne jest, aby przewody były oddalone od spodu płyty o 2-3 cm. W tym przypadku wygodniejsze są w montażu przewody zasilane jednostronnie. Jeżeli chcemy zapewnić ochronę przed oblodzeniem tylko chodnika, wystarczą przewody stałooporowe (nie samoregulacyjne). Pamiętajmy, że nabycie i zamontowanie instalacji z przewodami stałoprądowymi jest tańsze w wykonaniu. Jednak powinniśmy się liczyć z większym zużyciem energii elektrycznej. Bardzo często pod chodnikiem używane są maty grzewcze z przewodami stałoprądowymi.

Miejsce ułożenia ma istotny wpływ na sposób montażu. W przypadku schodów przewody układa się na części poziomej w rozstawie co 15 cm i głębokości około 5 cm. Jeżeli przewody będą układane w betonie pamiętajmy, aby je umieścić na głębokości wynoszącej od 5 do 7 cm przy odstępach 30-centymetrowych. Zdarzyć się może, że nasz parking, chodnik czy też podjazd pokryty jest asfaltem. W takich przypadku wystarczy już maksymalnie 4 cm głębokości. Zdarza się, że chodnik wykonany jest z płyt. Ważne jest aby ich grubość nie przekraczała 6 cm.

Bez czujników ani rusz

Instalując system przeciwoblodzeniowy nie lekceważmy właściwej lokalizacji czujników. W typowym systemie montuje się dwa czujniki – tzw. zimny i ciepły. Czujniki ciepłe, najczęściej przez producentów oznaczone czerwoną etykietą, montuje się w miejscu (strefy grzewczej), które najbardziej narażone jest na gromadzenie się wilgoci. Miejsc tego typu lokalizacji jest wiele. Może to być na przykład środkowa część strefy grzewczej oddalonej od zabudowań. Pamiętajmy, aby punkt ten był najbardziej narażony na opady śniegu. Czujniki zimne oznaczane są najczęściej niebieską etykietą. Ich najlepsza lokalizacja to miejsca, które narażone są na występowanie wody, gromadzącej się w efekcie topnienia śniegu. Są to na przykład zagłębienia terenu. Ważne jest, aby czujniki były umieszczone w obrębie strefy grzewczej, maksymalnie 1 m od brzegu. Zwróćmy uwagę na umieszczenie czujników pomiędzy odcinkami kabla grzejnego, przy zachowaniu minimalnej odległości czujnika od kabla wynoszącej 1 cm. Podłączenia najlepiej wykonać za pomocą instalacyjnej puszki łączeniowej. Rzecz jasna musimy pamiętać także o bezpieczeństwie. Stąd też kluczową rolę odgrywa zabezpieczenie obwodu grzewczego za pomocą wyłącznika nadmiarowoprądowego oraz różnicowoprądowego. I jeszcze jedna cenna uwaga. Jeżeli nasz chodnik czy też podjazd będzie z asfaltu, musimy ochronić czujnik przed działaniem wysokiej temperatury. Problem powinna rozwiązań osłona z drewna.

Damian Żabicki