Rozdzielnice elektryczne zawierają szereg osprzętu i aparatury, która odpowiada za dystrybucję energii. Na etapie projektowania trzeba uwzględnić nie tylko parametry elektryczne urządzeń zamontowanych w jej wnętrzu, ale również optymalne wykorzystanie przestrzeni montażowej.

Profesjonalnie opracowany projekt zagospodarowania rozdzielnicy powinien z jednej strony zawierać schemat ideowy połączeń, zaś z drugiej, rozmieszczenie aparatów elektrycznych. W efekcie programy do projektowania rozdzielnic zawierają szeroką gamę symboli graficznych i obudów rozdzielnic. Ważne jest aby symbole występowały w wersji jedno- i wielokreskowej, a także pionowej, poziomej i jako widoki w skali 1:1. Z pewnością prace nad projektem ułatwiają tzw. drzewa klasyfikacji. Jeżeli są one starannie zaprojektowane, to zyskuje się szybkie a zarazem intuicyjne szukanie rysunków.
Dobierając odpowiedni program warto zwrócić uwagę na to aby symbole graficzne były znormalizowane. Symbole układa się w spójną całość pozwalającą na jednoznaczne identyfikowanie określonego elementu elektrycznego.

ETI-CAD

Program ETI-CAD stanowi aplikację CAD, która wspomaga projektowanie instalacji elektrycznych wraz z rozdzielnicami. Jest to program bezpłatny i działa jako nakładka na programy: AutoCAD, AutoCAD LT, Bricscad, ZWCAD, IntelliCAD, Arcadia, ProgeCAD, CADopia, Gtar- CAD, 4M CAD i inne.
Za podstawę aplikacji można uznać bibliotekę symboli oraz widoków aparatów elektrycznych. Dla każdego dostępnego aparatu utworzono poziome i pionowe symbole jedno- i wielokreskowe oraz widoki aparatów w skali 1:1. Całą bibliotekę cechuje tzw. ciągłość logiczna umożliwiająca rozróżnienie aparatów.
Po lewej stronie interfejsu programu umieszczono drzewo klasyfikacji zgodnie z nazewnictwem ogólnie przyjętym przez branżę elektryczną. W górnej środkowej części przewidziano pole „Szukaj” z dwoma przyciskami: lupa – „Szukaj wszędzie” oraz lornetka – „Szukaj w wybranej gałęzi”. Centralna część interfejsu zawiera okno wyboru, z którego aparat do projektu dodawany jest poprzez podwójne kliknięcie lub użycie przycisku „Ok”. Na górnej belce interfejsu znajdują się z kolei przyciski „Dane techniczne” i „Opis”. Za pomocą tych przycisków zyskuje się podgląd do skróconej informacji technicznej oraz katalogu pdf.
Program ETI-CAD pozwala na wstawianie do projektu rysunków z biblioteki z automatycznymi funkcjami co zdecydowanie skraca czas pracy projektantów. Odpowiednie funkcje są inicjowane poprzez użycie przycisku z paska narzędzi. Skorzystać można również z górnej belki narzędziowej. Jeżeli przy załączonym przycisku CAD „Object” zostaną wstawione obok siebie aparaty modułowe to dojdzie do ich licowania (funkcja magnes). Podobnie działa funkcja wielokrotnego łączenia modułów. Wybierając aparaty modułowe z okna wyboru poprzez podwójne kliknięcie są one dodawane seryjnie do okna po prawej stronie interfejsu. W następnej kolejności odpowiedni obiekt jest wstawiany do rysunku w efekcie uruchomienia przycisku „Wstaw z listy”. Po narysowaniu linii wstawienie symbolu z biblioteki ETI-CADa w jej pobliżu powoduje automatyczne przerwanie linii. Linia w projekcie oznacza obwód niezabezpieczony. Dzięki odpowiedniej funkcji za pomocą jednego ruchu dany obwód jest zabezpieczany dowolnym aparatem.

Hagercad.one

Hagercad.one jest nowym programem firmy Hager, który wspomaga projektowanie rozdzielnic niskiego napięcia. Program bazuje na siedmiu rozwiniętych modułach ułatwiających zadania w z zakresu planowania i dokumentacji.
Moduł edytor projektu pozwala na planowanie projektu łącząc w sobie praktyczne i logiczne funkcje połączone ze sobą. Program zawiera automatyczne schematy elektryczne, dzięki którym można tworzyć rysunki zarówno jedno – jak i wielokreskowe. Użytkownik ma do dyspozycji schematy w formie tabeli uwzględniające również klimatyzację, oświetlenie oraz automatykę budynku w standardzie KNX.
Obsługując program w momencie rozpoczęcia planu instalacji aplikacja zaproponuje odpowiednią obudowę, tak aby zmieściły się wymagane urządzenia. Program pyta o sposób usytuowania elementów zasilania i listew zaciskowych oraz o zakładaną rezerwę miejsca i zabezpieczeń. Ważne jest uwzględnienie nie tylko wyposażenia ale również odpowiedniej powierzchni chłodzącej.
Warto zwrócić uwagę na funkcję automatycznego schematu listew zaciskowych z pomocą przy ich doborze. Moduł taki może być utworzony bezpośrednio na schemacie elektrycznym. W efekcie wszelkie ustawienia i preferencje, które dotyczą podobnych projektów mogą być zdefiniowane jako standardowe. Mając określony rodzaj listew – zaciskowe, złącza trójpoziomowe, skręcane lub wpinane program samoczynnie zaproponuje schemat łączy. Jeżeli zostaną naniesione zmiany w module planowania łączy to zmiany samoczynnie będą wprowadzone również w innych modułach.
Przydatną funkcjonalność stanowi automatyczne tworzenie etykiet do istniejących i nowych rozdzielnic. Można wybrać różne nośniki tworząc przejrzyste piktogramy. Program pozwala na przechowywanie pełnej dokumentacji, deklaracji, certyfikatów oraz instrukcji obsługi do wszystkich wykonywanych projektów.

Rittal Power Engineering

Rittal Power Engineering jest to program projektowy przeznaczony dla systemów szyn zbiorczych RiLine 60 i rozdzielni niskiego napięcia Ri4 Power. Program pozwala na opracowywanie projektów od początku aż po zamówienie. Jest możliwa konfiguracja systemu szyn zbiorczych RiLine 60 w systemie szaf Top TS 8 oraz obudowach sterowniczych Kompakt AE, CM, KS i monobloku ES 5000. Oprócz tego jest możliwa konfiguracja rozdzielni niskiego napięcia z systemami Ri4 Power 1-4 i ISV.
Warto podkreślić pełną i automatyczną funkcję tworzenia wykazów części oraz program kalkulacyjny pozwalający na przygotowanie oferty. Jest przy tym możliwa kalkulacja czasu montażu oraz wydawanie automatycznie utworzonych dokumentów instalacji z obliczeniem prądu znamionowego i strat. Projektant zyskuje możliwość tworzenia specjalnych pól konfigurowanych przez użytkownika z obróbką graficzną w widoku CAD. Przydatne rozwiązanie stanowią interfejsy importu/eksportu dla danych produktów i CAD. Z kolei interfejs pozwala na eksport danych CAD i wykazów części.
Biura inżynierskie i projektowe bardzo często korzystają z funkcji eksportu szczegółowych opisów na bazie zaprojektowanych instalacji w Power Engineering do formatu MS-Word. Program pozwala na wydawanie utworzonych dla projektu planów montażowych oraz definicji pola i instalacji. Zintegrowany konfigurator tworzy rysunki i listy detali do produkcji zestawów łączeniowych do podłączania powietrznych wyłączników mocy (ACB).

XL-Pro3

Program XL-Pro³ wspomaga sporządzanie dokumentacji projektowej rozdzielnic elektrycznych wraz z tworzeniem schematu, szkicami i rozmieszczeniem aparatów w rozdzielnicy oraz kosztorysem. Program w najnowszej wersji cechuje się ulepszonym interfejsem, a także możliwością eksportowania standardowych numerów referencyjnych wyłączników DMX³, eksportem schematu 1-kreskowego do pojedynczego pliku .dwg oraz automatycznym doborem zamienników dla produktów, które wycofano z oferty.
Z lewej strony interfejsu program udostępnia pasek w formie modułów, które przechodzi się krok po kroku. Pierwszy krok to „Zestawienie”. W postaci rozwijanych drzewek zawarte są wszystkie potrzebne elementy wyposażenia rozdzielnicy. Np. jeżeli potrzebny jest wyłącznik nadmiarowo- prądowy to rozwijana jest pozycja: „Zabezpieczenie/Aparaty modułowe…”. W nowym oknie należy wybrać prąd znamionowy wybranego wyłącznika, a także typ i ilość oraz czy model ma być z członem różnicowo-prądowym. W momencie gdy wybrane są już wszystkie aparaty przechodzi się do następnego modułu jakim jest „Układ”. Każdy z aparatów jest przedstawiony w postaci kolorowego i opisanego prostokąta. Poziom 1 oznacza, że aparat będzie znajdował się jako pierwszy od strony zasilania. Połączenia między aparatami są wykonywane automatycznie przez program, ale można je również tworzyć i usuwać samemu. Aby zmienić położenie aparatu, wystarczy na niego kliknąć i przesunąć na odpowiedni poziom we właściwe miejsce. Klikając prawym przyciskiem myszy użytkownik zyskuje możliwość zmiany aparatu lub wglądu do jego właściwości.
Program XL-Pro³ jest w stanie obliczyć koszt dla projektu, generując listę materiałów, a także koszt i całkowitą cenę. Oprócz tego można wydrukować dokumentację zaprojektowanej rozdzielnicy łącznie ze schematami, widokami i kosztorysem.

SBC SwitchBoard Configurator 1.2

Program SBC SwitchBoard Configurator 1.2 jest programem wspomagającym zarówno dobór jak i wycenę rozdzielnic z oferty firmy Eaton Electric. W szczególności chodzi o obudowy modułowe, rozdzielnice płaskie do 160 A, rozdzielnice Profi+ do 630A, a także rozdzielnice XVTL do 2500A oraz obudowy uniwersalne CS.
Wraz z uruchomieniem programu można podać typowe informacje dotyczące projektu oraz uzyskać dostęp do zapisanych plików. Wybiera się tryby pracy: „Szybki dobór” lub „Dobór standardowy”. W zależności od ustawień użytkownik zyskuje dostęp do modułów: „Szybki dobór-Widok-Zestawienie” (dla szybkiego, uproszczonego trybu pracy) oraz „Dobór aparatów-Dobór rozdzielnicy-Akcesoria-Widok-Zestawienie” (dla doboru standardowego).
Moduł „Widok” pozwala na wizualizację rozdzielnicy w środowisku CAD z pełną obsługą warstw. Istotną rolę odgrywają funkcje służące do zarządzania rysunkiem, których używają programy typu CAD. Warto podkreślić możliwość wstawiania kolejnych bloków na różnych warstwach z odpowiednią logiką. Tym sposobem mogą być realizowane wszelkie operacje na wklejonych blokach w środowisku programu SBC oraz po eksporcie do zewnętrznego oprogramowania. Do rysunku można dodać jedną z wcześniej przygotowanych formatek projektowych. Tabelkę projektową wypełnia się danymi podawanymi na ekranie startowym a poprzez ikonę „Właściwości” istnieje możliwość ich edycji.

Rapsody

Rapsody udostępniany przez firmę Schneider Electric to program przeznaczony do wspomagania projektowania i wyceny rozdzielnic niskiego napięcia. Podczas pracy z programem w pierwszej kolejności definiowane są podstawowe parametry rozdzielnicy. Do dyspozycji użytkownika jest m. in. automatyczny wybór produktów dobranych w programie MyEcodial.
Istotną rolę odgrywa określenie zależności pomiędzy aparatami. Program umożliwia stworzenie struktury zależności między aparatami, które połączone są ze sobą blokiem rozdzielczym (dobieranym automatycznie) lub poprzez podłączenie tradycyjne.
Istnieje możliwość wybrania jednego z trzech trybów montażu, czyli „Trybu asystenta automatycznego”, gdzie montaż jest zależny od parametrów określonych w oknie „Parametry montażu”, „Trybu asystenta szczegółowego” oraz „Trybu ręcznego krok po kroku”. Asystent doboru umożliwia wybór aparatu zasilającego, określenie parametrów elektrycznych rozdzielnicy (prąd znamionowy, prąd zwarciowy, stopień ochrony, rezerwa) oraz dobór: szyn, bloków rozdzielczych, płyt montażowych i czołowych (bloki funkcyjne). Jeżeli zostanie zastosowana usługa asystenta to widok czołowy rozdzielnicy, dokument montażowy oraz koszty robocizny są generowane w sposób automatyczny.
Przydatne rozwiązanie stanowią funkcje związane z wyceną projektu. Stąd też po skonfigurowaniu projektu użytkownik przechodzi do tworzenia zestawienia, które może być zapisane w formatach: .xls, .txt,. csv. Dzięki funkcjonalności w tym zakresie zyskuje się określanie i dodawanie usług (np. montaż na obiekcie, transport, itp.), określanie materiałów dodatkowych, zarządzanie czasem robocizny, modyfikowanie upustów oraz ustawienie stawki godzinowej.

Podsumowanie

W nowoczesnych programach stawia się na automatyczne projektowanie rozdzielnic elektrycznych. Ich struktura bazuje na określonych algorytmach. W efekcie, podając parametry wejściowe, projektant zyskuje nie tylko widok rozdzielnicy ale również szczegółową specyfikację materiałową. Program jest w stanie samoczynnie dobrać odpowiednią obudową uwzględniając aparaty elektryczne oraz stopień ochrony IP, rezerwę itp.

---