Odpowiednie natynkowe systemy elektroinstalacyjne umożliwiają prowadzenie kabli i przewodów w pomieszczeniach, które są już wykończone, tak aby nie straciły na estetyce. Kable i przewody będą przy tym prowadzone bezpiecznie z ochroną przed działaniem czynników zewnętrznych.

Oferowane na rynku natynkowe systemy tras kablowych są elastyczne pod względem zastosowania, zapewniając możliwość rozbudowy i dopasowania do zmiennych potrzeb użytkowników. W efekcie można w konkretne miejsce doprowadzić zasilanie i sygnały teletechniczne. Nie ma przy tym potrzeby dokładnego rozplanowania lokalizacji gniazd zasilających i telekomunikacyjnych, a w razie potrzeby powstałą instalację można modernizować i rozbudowywać. Na etapie wyboru odpowiedniego rozwiązania w pierwszej kolejności określa się w jaki sposób instalacja będzie przebiegała – przy podłodze, na podłodze, w narożniku, pod parapetem, itp. oraz jaka będzie pojemność kanałów. Ważne są także rozwiązania i akcesoria ułatwiające montaż instalacji. Chodzi głównie o łączniki, klamry trzymające przewody czy odpowiednie mocowania pokryw.

Kanały i listwy kablowe

Kanały i listwy elektroinstalacyjne uznaje się za najbardziej uniwersalne oraz ekonomiczne rozwiązanie bez względu na sposób i technologię wykończenia wnętrza. Kanały kablowe wykorzystuje się przy prowadzeniu głównych tras kablowych w rozbudowanych sieciach elektrycznych i teleinformatycznych. Główne trasy przebiegają wtedy np. na ścianach korytarzy. Oferowane na rynku kanały mają szerokość od 60 do 200 m, natomiast akcesoriami do nich są zaślepki końcowe, kształtki kątowe (zewnętrzne i wewnętrzne), spinki do trzymania kabli itp.
Listwy kablowe znajdują zastosowanie przy wykonywaniu tras podrzędnych do tras głównych np. w pokojach biurowych, do których dochodzi się z trasy głównej. Zastosowanie kanałów kablowych i listew kablowych może się pokrywać.
Kanały kablowe dobiera się w różnych kształtach i wymiarach, co zapewnia możliwość dostosowania do wnętrza pomieszczenia. Pokrywy są montowane poprzez wsuwanie lub przy użyciu specjalnych zawiasów. Kable i przewody we wnętrzu listew można organizować za pomocą uchwytów. Do prowadzenia kabli o mniejszych przekrojach wykorzystuje się listwy płaskie. Perforacje na dnie listew ułatwią montaż do ścian i innych elementów konstrukcyjnych. Akcesoria to przede wszystkim kształtki (np. „T”), klipsy montażowe, obejmy na kable oraz kątowniki wewnętrzne i zewnętrzne. Jako rozgałęzienie używane są specjalne puszki rozgałęźne. Ponadto przydać mogą się również przejściówki do łączenia rur osłonowych z korytkiem.

Kanały podparapetowe

Kanały podparapetowe najczęściej są wykonywane z PCV ze stabilizatorami wapniowo -cynkowymi, przez co powstała instalacja jest trudnopalna i samogasnąca. Przy łączeniu poszczególnych elementów wykorzystuje się łączniki i kołki sprzęgające, a śruby mocujące są wprowadzane bezpośrednio do perforacji symetrycznej w dnie kanału. Jeżeli będzie prowadzone więcej kabli to można wykorzystać kanały pogłębione np. o głębokości 90 mm. Niektóre kanały są podzielone na dwie niezależne komory, co pozwala oddzielić przewody zasilające od sygnałowych.

Rozdział energii i sygnałów wykorzystuje specjalne stacje zaopatrzeniowe, które mają nośnik podstawowy łączący elementy stacji. Pokrywę stacji można łatwo zdjąć za pomocą mechanizmu jednodotykowego. Z kolei sprzęgło zawiasowe trzyma podnoszoną pokrywę od strony węzła obrotowego. Elastyczne przepusty umożliwiają wprowadzenie kabli do wnętrza stacji zaopatrzeniowej.

Kanały przypodłogowe

Kanały przypodłogowe o wysokości profilu 11, 15, 18, 25 i 30 mm montuje się na styku podłogi i ścian. Jeżeli będzie prowadzonych więcej przewodów lub trzeba przewidzieć rozbudowę instalacji, to można zastosować kanały wyższe – 30, 40, 60 mm. Wybrać można pomiędzy kanałem z przegrodą i bez przegrody. Przegrody są montowane symetrycznie lub asymetrycznie. Przegrody oraz osprzęt kanałowy instaluje się za pomocą teowników wbudowanych w kanał usztywniany klamrami rozporowymi, które najczęściej montuje się co 0,5 m. Oprócz tego dzięki klamrom przewody są przytrzymywane zanim zostanie nałożona pokrywa. Akcesoria do kanałów przypodłogowych to m. in. narożniki wewnętrzne i zewnętrzne, a także klamry, łączniki kątowe i proste oraz puszki kanałowe umożliwiające montaż łączników i gniazd w kanałach. W zależności od potrzeb wybiera się puszki podwójne lub pojedyncze. Bardzo często puszki instalacyjne pozwalają na montaż ramkowych, standardowych systemów podtynkowych. Trójniki maskują prostopadłe połączenia pomiędzy kanałami o różnych wymiarach. Wnętrze kształtek oddziela przewody zasilające od prądowych.

Rury elektroinstalacyjne sztywne

Dzięki sztywnym rurom elektroinstalacyjnym zyskuje się rozprowadzenie i ochronę przewodów w instalacjach naściennych zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynku. Rury w zależności od wersji mają różne stopnie wytrzymałości, zatem można je dobrać ściśle pod kątem konkretnej aplikacji.Materiałem wykonania rur najczęściej jest tworzywo sztuczne PCV. Materiał ten cechuje się sztywnością oraz łatwym montażem. Ważne są przy tym dobre właściwości udarowe i niewielkie wydłużenie względne. Materiał jest odporny na działanie promieni UV. Dzięki gładkiej powierzchni rury łatwo utrzymuje się w czystości. W zależności od potrzeb rury są spawane, klejone lub zgrzewane.

Metalowe koryta kablowe

W warunkach przemysłowych bardzo często wykorzystuje się korytka metalowe. Oferowane na rynku rozwiązania w tym zakresie cechuje krótki czas montażu i prosta instalacja. Przy produkcji koryt wykorzystuje się materiały dobrej jakości. Warto podkreślić, że w wielu systemach rur zastosowanie znajdują zatrzaskowe systemy połączeń, dzięki którym koryta montuje się szybko i nie ma potrzeby używania specjalistycznych narzędzi. Stąd też używane są chociażby specjalne klipsy łączeniowe. Zapewniają one chociażby ciągłość mechaniczną a dzięki perforacji zwiększa się wytrzymałość konstrukcji. Dodatkowo korytka mogą mieć ścianki o mniejszej grubości przy zachowaniu wysokiego poziomu wytrzymałości mechanicznej i obniżonych kosztach wykonania.

W zależności od potrzeb dobiera się rodzaj stali, z której użyto do produkcji korytek – nierdzewna, ognioodporna oraz ocynkowana metodą Sendzimira, elektrolitycznie lub zanurzeniowo. W efekcie koryta są trwałe i z powodzeniem mogą być stosowane wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń.

Rury giętkie

Dzięki osłonowym rurom giętkim zyskuje się ochronę mechaniczną różnego typu przewodów – elektroenergetyczne, sterujące, telekomunikacyjne. Niektóre rury mają konstrukcję dwuścienną. To właśnie podwójna ścianka i karbowana powierzchnia jest gwarancją odporności na kompresję. Z kolei elastyczność zapewnia wygodne przekładanie rur. Jako akcesoria do rur karbowanych dobrać można pierścienie uszczelniające, a także korki dzięki którym można zaślepić instalacje zapasowe i tymczasowo zaślepiać rury na potrzeby prac montażowych. Przydatne mogą być również kolana sztywne (45°, 90°), a także rozpórki dystansowe przeznaczone do ustalania położenia kilku rur.
Materiał wykonania rur najczęściej stanowi polietylen. Zyskuje się więc dużą odporność na substancje chemiczne, co sprawdzi się np. w przemyśle chemicznym. Ponadto jest to materiał bezhalogenowy.

Osprzęt natynkowy

Z natynkowymi systemami tras kablowych montuje się również osprzęt natynkowy. Jego charakterystyczną cechą jest to, że nie potrzeba puszki podtynkowej. Montaż odbywa się bezpośrednio do ściany. Osprzęt montuje się w ramkach 1-, 2-, 3-, 4- lub 5- krotnych. Ramki można montować pionowo lub poziomo. Wybierając osprzęt natynkowy dobierana jest przede wszystkim jego funkcjonalność, kształt i materiał wykonania, którym najczęściej jest poliwęglan. Materiał ten jest trwały i odporny na działanie promieni UV.

Oprócz tego niejednokrotnie zastosowanie znajdują tworzywa z wysokim połyskiem ale przy dużej odporności na zarysowania. Ciekawym rozwiązaniem jest również osprzęt wykonany z drewna.
W oferowanym na rynku osprzęcie stawia się na gładkie powierzchnie, co pozwala łatwo utrzymać czystość. Osprzętem natynkowym mogą być łączniki i gniazda z uchylną osłoną. W zależności od potrzeb dobiera się osprzęt przeznaczony do mieszkań i zastosowań przemysłowych.

Korytka do rozdzielnic i szaf sterowniczych

Specjalne rozwiązania oferuje się z myślą o montażu w rozdzielnicach i szafach sterownicznych. Jeżeli prowadzone przewody mają mniejsze przekroje, to powinny wystarczyć korytka cienkogrzebieniowe. Elastyczne żebra mogą być wielokrotnie odginane. Warto podkreślić, że żebra są odporne na działanie niskich temperatur. Z kolei korytka grubogrzebieniowe służą do prowadzenia kabli i przewodów, które mają większe przekroje. W oferowanych na rynku korytkach grubogrzebieniowych ważne są grube boki i wytrzymała podstawa. Wysokość korytka jest dopasowywana do ilości prowadzonych kabli. Dzięki zwężeniom między żebrami zyskuje się łatwe przeprowadzanie kabli. Ważne są separatory umożliwiające oddzielenie przewodów np. sterowniczych od zasilających. Oprócz tego dzięki specjalnym elementom można łatwo oznaczyć korytka oraz grupować przewody w wiązki. Kable mogą być mocowane w korytkach przy użyciu pierścieni. Specjalne klocki montażowe umożliwią montaż korytka na szynie montażowej. Odpowiednia konstrukcja klocka zapewnia montaż zarówno w kierunku pionowym, jak i poziomym.

Damian Żabicki

---