Norma PN-EN 61439 wnosi nowy podział obowiązków w zakresie przygotowania i budowy rozdzielnic niskiego napięcia. Odpowiedzialność poprawnego wykonania gotowej rozdzielnicy spoczywa teraz na jej wykonawcy. Rezultatem tej sytuacji są nowe zadania występujące podczas projektowania i prefabrykacji rozdzielnic. W tym artykule pokażemy zbiór materiałów oraz narzędzia, które pomogą nam przygotować właściwy projekt i zbudować rozdzielnicę zgodnie z wytycznymi normy.

Jednym z założeń podczas wprowadzenia normy PN-EN 61439 było podniesienie poziomu bezpieczeństwa obsługi i eksploatacji rozdzielnic w ścisłej relacji do przewidywanego miejsca instalacji i pracy danej jednostki. Właściwy dobór wyposażenia rozdzielnicy ma kluczowe znaczenie dla jej pracy w warunkach rzeczywistych.
Podczas projektowania i konfiguracji rozdzielnicę należy traktować jako tzw. czarną skrzynkę z czterema grupami parametrów, które zdefiniują nam końcowy kształt i wyposażenie zestawu rozdzielczego. Przykładowo wytyczne związane z miejscem zastosowania opisane są w punkcie 7 normy „Warunki pracy”. Oprócz standardowych parametrów, takich jak temperatura otoczenia, wilgotność, stopień zanieczyszczenia podane są przykładowe specjalne warunki pracy. Są to specyficzne warunki, które mogą występować w danym miejscu. Tutaj norma podkreśla rolę użytkownika, który powinien poinformować wykonawcę rozdzielnicy o ich ewentualnym występowaniu. Przykładami takich warunków specjalnych są: krytyczne wartości temperatur, zagrożenia kurzem lub cząstkami mogącymi powodować korozję, źródła promieniowania elektromagnetycznego, UV i wiele innych.
Celem zebrania wytycznych pomocnym może być arkusz, za pomocą którego możemy przekazać najważniejsze informacje służące konfiguracji rozdzielnicy (rys. 2), które są one bardzo istotne dla wykonawcy.

Już na etapie projektowania rozdzielnicy warto wspomnieć o nowym parametrze rozdzielnicy, jakim jest znamionowy współczynnik jednoczesności (RDF). Co ważne, jest to teraz jeden z parametrów znamionowych rozdzielnicy i powinien on być podawany na tabliczce znamionowej gotowego zestawu. Współczynnik RDF określa wartość prądu znamionowego w jednostkach względnych, uwzględniając nagrzewanie się rozdzielnicy pod obciążeniem. Obliczenie współczynnika nie jest proste. Należy wziąć pod uwagę między innymi ilość ciepła emitowaną przez urządzenia, szynoprzewody, okablowanie wewnątrz obudowy oraz możliwości wymiany mocy cieplnej z otoczeniem. Wymiana energii cieplnej z otoczeniem jest uzależniona głównie od konstrukcji samej rozdzielnicy, powierzchni jej obudowy oraz temperatury otoczenia.
Czynność projektowania rozdzielnicy i obliczania współczynnika RDF warto połączyć, co umożliwia wyjątkowo funkcjonalne i przydatne w codziennej pracy narzędzie do konfiguracji rozdzielnic ENYGUIDE (rys. 3).

Po zakończeniu prefabrykacji producent gotowej rozdzielnicy zobowiązany jest do wystawienia deklaracji zgodności. Jest to dokument, w którym podmiot wystawiający deklaruje wykonanie rozdzielnicy zgodnie z normą PN-EN 61439, która zaleca skorzystanie z jednej z trzech metod weryfikacji konstrukcji rozdzielnicy. Metoda badania weryfikującego polega na sprawdzeniu w warunkach rzeczywistych wykonanego zestawu. Łatwo sobie wyobrazić, że sprawdzenie poziomu IP obudowy w warunkach warsztatowych często będzie niemożliwe. Nie każdy bowiem zakład posiada własne laboratorium, gdzie można przeprowadzić taką próbę.
Kolejną metodą jest porównanie weryfikujące, gdzie przygotowaną rozdzielnicę należy porównać z już przebadanym, takim samym zestawem rozdzielczym. Jednak najpopularniejszą metodą weryfikacji konstrukcji rozdzielnicy jest metoda weryfikacji wyrobu, która polega na sprawdzeniu parametrów, deklaracji producenta pierwotnego komponentów oraz wykonaniu obliczeń i testów, o ile potrzebne dane są dostępne.
Cały proces przygotowania rozdzielnicy od fazy projektowania do montażu został opisany w specjalnie przygotowanym przewodniku pt. „Projektowanie i montaż zgodnie z normą PN-EN 61439” firmy Hensel. W przewodniku tym krok po kroku opisano cały proces począwszy od określenia parametrów rozdzielnicy poprzez projektowanie do montażu. Przewodnik zawiera odwołania do danego rozdziału normy PN-EN 61439. Uzupełnieniem tych materiałów są listy kontrolne, wzory protokołów sprawdzających, deklaracji zgodności i instrukcje montażu. Wszystkie te dokumenty zostały zebrane na specjalnie do tego celu utworzonym Portalu 61439 dostępnym na stronie: www.hensel-electric.pl

---