Instalacje montowane w nowoczesnych budynkach odpowiadają nie tylko za dostarczanie energii elektrycznej. Coraz częściej uwzględnia się bowiem obwody niskonapięciowe, sterujące i multimedialne, będące elementem chociażby systemów klasy BMS . Wszystkie te instalacje – elektryczne i teletechniczne, muszą być przejrzyste i bezpieczne. Za ich integrację odpowiadają nowoczesne rozdzielnice.

Stąd też wybierając rozdzielnicę brany jest pod uwagę przede wszystkim stopień rozbudowy instalacji oraz rezerwa pozostawiona na ewentualną rozbudowę aparatury. Oferowane na rynku rozdzielnice są przystosowane do montażu pod- lub natynkowego. Istotną rolę odgrywa uniwersalność rozdzielnicy, co pozwala na dystrybucję zarówno energii elektrycznej jak i sygnałów teletechnicznych.

Uniwersalność zastosowania

To właśnie uniwersalna konstrukcja rozdzielnic pozwala na łączenie instalacji zasilającej, obwodów systemu budynku inteligentnego oraz multimediów. Ważna jest odpowiednia głębokość pozwalająca na zamontowanie większości liczników energii elektrycznej. Istotną rolę odgrywa łatwa obsługa instalacji. Płyta montażowa umożliwia zamontowanie wielu urządzeń takich jak switche, wzmacniacze, routery, sterowniki itp. Tym sposobem wszystkie urządzenia pracujące w ramach systemu mogą być zainstalowane w jednej obudowie. Specjalny mostek, który zwiera obwody zasilające, pozwala na szybką wymianę licznika nawet w czasie gdy instalacja jest obciążona. Z kolei dzięki listwie zaciskowej można modernizować istniejące instalacje licznikowe z pomiarem bezpośrednim do 100 A.
Rozdzielnice uniwersalne wyposaża się w szereg akcesoriów takich jaki chociażby pokrywy. Przydadzą się również akcesoria pozwalające osłonić i zaplombować listwy. Konstrukcja listwy zapewnia bezpieczną obsługę bezpośrednią eliminując ryzyko dotknięcia elementów, na których jest napięcie. Istotną rolę odgrywa znacznik do pozycjonowania montażu listwy na płycie montażowej. Przy montażu wykorzystuje się również prefabrykowane bolce łączeniowe. Z kolei bolce tłoczne mogą być użyte do łączenia licznika energii z listwą zaciskową. Trwałe połączenie jest zapewnione dzięki posrebrzanym stykom. Wnętrze rozdzielnicy można łatwo dopasować do wymagań aplikacyjnych. Pozwala na to stalowa, perforowana płyta montażowa. Z kolei specjalna szyna nośna połączona z przewodem ochronnym pozwala na montaż aparatury.

Cechy rozdzielnic multimedialnych

W nowoczesnych rozdzielnicach stawia się na komfort montażu oraz bezpieczeństwo podczas obsługi urządzeń. Układ wewnętrzny rozdzielnicy pozwala dobrać odpowiednie odległości pomiędzy szynami montażowymi. Montaż odbywa się w jednej z dwóch pozycji w ramie. Z kolei regulacja położenia szyny DIN jest wykonywana bezpośrednio w obudowie, a także po wyjęciu ramy z obudowy. Takie rozwiązanie umożliwia dowolne zagospodarowanie wnętrza z gwarancją łatwego montażu okablowania i urządzeń.
Wnętrze rozdzielnicy ma specjalne miejsce do montażu koryta kablowego. Wykorzystuje się do tego zaczep w szparach. W niektórych rozdzielnicach zastosowanie znajdują odpowiednie systemy połączeń po to aby umożliwić montaż w różnych pozycjach. Konstrukcja zawiasów pozwala otworzyć drzwiczki pod kątem powyżej 180° aż do krawędzi ściany. Zyskuje się przy tym zabezpieczenie przed wypadnięciem drzwiczek i zniszczeniem w efekcie przypadkowego uderzenia. Drzwiczki są otwierane za pomocą klamki, co daje gwarancję szczelnego i dokładnego zamknięcia. W razie potrzeby zastosowanie może znaleźć zamek patentowy.
Ramę można wyciągać ułatwiając w ten sposób montaż okablowania. Z kolei po odwróceniu ramki przestrzeń rozdzielnicy może być precyzyjnie dopasowana do potrzeb konkretnej instalacji. Panel wyciąga się chociażby podczas serwisowania i konserwacji. Jeżeli planowane jest połączenie rozdzielnic w pionie lub w poziomie to wykorzystuje się specjalne zestawy łączeniowe. Tylna ścianka ma wgłębienie służące do montażu listwy zbiorczej lub korytka kablowego.

System Rack

Rozbudowane instalacje RTV, CCTV oraz LAN bardzo często bazują na systemach typu RACK. Zapewnia to estetykę, funkcjonalność oraz ochronę przed działaniem czynników zewnętrznych. Pamiętać przy tym należy, że w systemie RACK wykorzystuje się specjalne urządzenia i podzespoły w obudowach wykonanych w standardzie 19”. Urządzenia tego typu to przede wszystkim modulatory, rejestratory, multiswitche i wzmacniacze RTV-SAT. Szafy mogą być wyposażone w specjalne wkładane półki. Jeżeli aplikacja tego wymaga to szafy Rack wyposaża się w wentylatory wymuszające przepływ powietrza. Konieczne są przy tym otwory wentylacyjne o odpowiednich rozmiarach.
Oprócz tego szafy Rack mogą być wyposażone w urządzenia odpowiedzialne za ogrzewanie i monitorowanie poziomu wilgotności we wnętrzu szafy. Zastosowanie znajdują przy tym wentylatory umieszczone na dachu, przez co powietrze zasysane przez otwory umieszczone na dnie szafy jest oddawane do otoczenia za pomocą wentylatorów dachowych. Przepływ powietrza odbywa się przez podwójną ścianę. Do sterowania pracą wentylatorów służą termostaty. W efekcie praca wentylatorów uwzględnia wartość temperatury zadanej.
W przypadku szaf RACK z systemem ogrzewania niejednokrotnie wykorzystuje się dmuchawy grzewcze. O temperaturze jaka ma być we wnętrzu szafy decyduje przede wszystkim temperatura otoczenia, przy czym musi być uwzględniona kubatura szafy. Termostaty sterują pracą układu poprzez uruchamianie dmuchaw grzewczych w przypadku gdy temperatura spadnie poniżej określonej wartości. Z kolei dzięki higrostatom sterowana jest praca dmuchaw, po to aby w efekcie wzrostu temperatury obniżać poziom wilgotności.

Norma PN-EN 61439

Założeniem normy PN-EN 61439 jest podwyższenie poziomu bezpieczeństwa obsługi i eksploatacji rozdzielnic uwzględniając przy tym docelowe miejsce montażu oraz charakter pracy jednostki.
Zgodnie z normą PN-EN 61439 zakłada się odpowiednie obowiązki w stosunku zarówno do przygotowania jak i budowy rozdzielnic niskiego napięcia. Należy podkreślić, że za właściwe wykonanie gotowej rozdzielnicy odpowiada wykonawca.
Projektując i konfigurując rozdzielnicę rozpatruje się ją jako tzw. czarną skrzynkę bazującą na czterech grupach parametrów. To właśnie one decydują o końcowym kształcie i wyposażeniu rozdzielnicy. Jednak oprócz standardowych parametrów w postaci temperatury otoczenia, poziomu zanieczyszczeń i wilgotności bierze się pod uwagę ewentualne specjalne warunki pracy. Ważne jest zatem aby użytkownik o takich warunkach poinformował wykonawcę rozdzielnicy. Jako przykłady takich warunków wymienia się przede wszystkim wysoki poziom zanieczyszczeń lub cząstek mogących powodować korozję, a także skrajne temperatury, promienie UV czy promieniowanie elektromagnetyczne. Przydatny tutaj może okazać się arkusz pozwalający na przekazanie podstawowych informacji pozwalających na konfigurowanie rozdzielnicy.

Współczynnik jednoczesności (RDF)

Projektując rozdzielnicę trzeba mieć na uwadze parametr w postaci znamionowego współczynnika jednoczesności (RDF). Zgodnie z normą PN-EN 61439 parametr ten musi być podany na tabliczce znamionowej rozdzielnicy. W oparciu o niego określana jest wartość prądu znamionowego w jednostkach względnych przy uwzględnieniu nagrzewania się rozdzielnicy pod obciążeniem.
Obliczając współczynnik jednoczesności bierze się pod uwagę m. in. ilość ciepła jaką emitują urządzenia, a także okablowanie znajdujące się we wnętrzu obudowy i szynoprzewody. Należy uwzględnić również możliwości w zakresie wymiany mocy cieplnej z otoczeniem. Wymiana taka w dużej mierze zależy od konstrukcji i powierzchni obudowy rozdzielnicy oraz temperatury zewnętrznej.

Rozdzielnice do budynków wielorodzinnych

W zakresie przepisów prawa trzeba mieć na uwadze Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1289), które zmieniło ustalenia względem warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Stąd też zgodnie z nowymi wymaganiami instalacje telekomunikacyjne w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych oraz użyteczności publicznej powinny zapewnić świadczenie usług telekomunikacyjnych wraz z możliwością podłączenia do publicznej sieci telekomunikacyjnej. Ponadto wymaga się aby instalacje tego typu były wykonane w sposób zapewniający możliwość ich wymiany. Ważna jest przy tym odpowiednia ilość elementów telekomunikacyjnych. Istotną rolę odgrywa dodatkowa infrastruktura w postaci kabli antenowych z osprzętem oraz urządzeniami telekomunikacyjnymi. Jednak nie może być przy tym naruszona konstrukcja budynku. Oprócz tego zgodnie z rozporządzeniem instalacja powinna być tak prowadzona aby rozmieszczenie poszczególnych jej komponentów, łącznie z rozdzielniami, było bezkolizyjne z innymi systemami. Podkreśla się konieczność stosowania rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo użytkowników, elementów sieci oraz budynku. Wymaga to konieczności stosowania urządzeń przeznaczonych do ochrony przed przepięciami oraz określonego rodzaju kabli – światłowodowe, teleinformatyczne, sygnałowe, koncentryczne itp.

Podsumowanie

Oferowane na rynku rozdzielnice multimedialne to skuteczne rozwiązania, dzięki którym optymalizuje się instalacje pracujące w budynkach. Są one punktem zbiorczym wszystkich instalacji jakie zastosowano w obiekcie budowlanym.
Stąd też już na etapie wykonywania projektu trzeba szczególną uwagę poświęcić rozdzielnicy i zamontowanym w niej instalacjom. Projektując instalację i wybierając odpowiednią rozdzielnicę warto zadbać o karty katalogowe rozdzielnic jakie planuje się zastosować. Zawierają one bowiem wszystkie niezbędne parametry mechaniczne i elektryczne

---